Nessimi – ostatni z aszyków

– Nessimi całe życie trzymał się swojego pierwotnego instrumentu. Powiedział, że jak umrze, to jego saz ma zostać zakopany razem z nim – tak o tureckim aszyku Nessimim w audycji "Źródłogranie" opowiadała Magda Tejchma.

Saz - instrument aszyków

Foto: Wikipedia domena publiczna

Aszykowie to tureccy mistycy – trubadarzy. Nessimi, jak większość tureckich aszyków pochodził z Anatolii. Właśnie tam ta tradycja jest najbardziej zachowana i kultywowana. Był jednym z ostatnich aszyków tworzących samemu muzykę i poezję. Pisał też muzykę do tekstów klasycznych poetów tureckich. W swoich wierszach komentował zastaną rzeczywistość. – Jego poezje są utrzymane głównie w tonie skargi na sytuację polityczną i społeczną kraju. Dotyczy to Turcji lat 60. i 70. XX wieku. Głównie skarży się na biedę, zacofanie wiejskich regionów, komentuje rzeczywistość wiedząc, że ma na nią niewielki wpływ. Dużo część jego poezji to skarga do Boga: "Skoro stworzyłeś raj, to dlaczego zrobiłeś też inne rzeczy" – opowiadała w audycji "Źródła" Magda Tejchma.

Jedna z jego pieśni opowiada o wydarzeniu z 6 maja 1972 roku, kiedy rozstrzelano trzech rewolucjonistów w Stambule - sprzeciwili się oni polityce premiera Turcji Adnana Menderesa. – Ta pieśń Nessimiego jest znana po dziś dzień i kilku jego następców, też ją wykonywało i można ją odnaleźć w wielu innych wersjach – podkreślała Magda Tejchma w rozmowie z Kubą Borysiakiem.

Instrumentem, na którym grał Nessim był Saz. Jest to strunowy instrument szarpany, popularny na terenach Iranu, Azerbejdżanu, Armenii, Turcji, Kurdystanu i krajów bałkańskich. Wykorzystywany jest w tureckiej, kurdyjskiej, azerskiej i perskiej muzyce ludowej. – Saz Nessima był na tyle mały, że mógł z nim podróżować. To była mała odmiana Sazu tzw. "Dziura". Od klasycznej wersji instrumentu różnił się tym, że miał mniej strun i progów. Nessimi przez całe życie używał tylko jednego instrumentu, właśnie tej swojej "Dziury", którą dostał jak miał dwanaście lat – mówiła Magda Tejchma.

Audycję przygotował Kuba Borysiak.

WŁ