Tekst porozumienia, które podpisali watykański sekretarz ds stosunków z państwami, abp Paul Richard Gallagher i palestyński minister spraw zagranicznych Rijad al-Malki, zakłada rozwiązanie konfliktu z Izraelem w oparciu o formułę istnienia "dwóch państw", co Stolica Apostolska zapowiedziała już 30 maja tego roku.
Chociaż Watykan mówi o państwie palestyńskim od początku 2013 r., podpisanie porozumienia równa się uznaniu państwowości Palestyny de facto.
Spotkało się to z natychmiastową, negatywną reakcją Izraela, który określił tekst porozumienia jako "jednostronny" i "ignorujący historyczne prawa ludu izraelskiego".
Stolica Apostolska podkreśla, że porozumienie "ponawia poparcie negocjowanego i pokojowego rozwiązania w regionie".
Tekst ogłoszonego w piątek porozumienia miedzy Watykanem a Państwem Palestyńskim rozwija Podstawowe Porozumienie podpisane przez Stolicę Apostolską i Organizację Wyzwolenia Palestyny (OWP) w dniu 15 lutego 2000 roku i stanowi "rezultat negocjacji prowadzonych w ciągu ostatnich lat przez dwustronną komisję roboczą", jak podkreśla watykański komunikat.
Znaczny postęp
Arcybiskup Paul Richard Gallagher podkreślił z naciskiem w przemówieniu, którego tekst został rozpowszechniony przez watykańskie biuro prasowe, że "w odróżnieniu od poprzedniego porozumienia obecne zostało podpisane między Stolicą Apostolską a Państwem Palestyńskim".
"Wskazuje to na postęp, jakiego dokonała w ostatnich latach Władza Palestyńska, przede wszystkim zaś na poziom międzynarodowego poparcia, którego kulminacją jest rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 29 listopada 2012 roku. Uznała ona bowiem Palestynę za państwo obserwatora - nieczłonka Narodów Zjednoczonych" - dodał szef watykańskiej dyplomacji.
Wyraził on pragnienie, aby zawarte w piątek porozumienie "mogło w jakiś sposób przyczynić się do zakończenia trwającego od lat konfliktu palestyńsko-izraelskiego". "Oczekuję także - powiedział - że tak bardzo pożądane rozwiązanie oparte na istnieniu dwóch państw stanie się najszybciej jak to możliwe rzeczywistością".
"Historyczny dzień"
Ze swej strony szef palestyńskiej polityki zagranicznej al-Malki wskazał na "historyczny" charakter porozumienia.
Jest to "historyczny dzień" - powiedział - ponieważ "porozumienie, które nie byłoby możliwe bez błogosławieństwa papieża Franciszka", zakłada "uznanie prawa narodu Palestyny do samookreślenia, wolności i godności, do niepodległego państwa, wolnego od okupacji".
Według szefa palestyńskiej dyplomacji tekst porozumienia definiuje "specjalny status Palestyny jako kolebki chrześcijaństwa i kolebki religii monoteistycznych" oraz gwarantuje "status i ochronę miejsc świętych chrześcijaństwa".
Jednocześnie Państwo Palestyńskie - podkreślił al-Malki - "ponawia swe zobowiązanie do zwalczania ekstremizmu".
Nie tylko symboliczne znaczenie
Oficjalny watykański dziennik "L'Osservatore Romano" wskazuje w związku z zawarciem porozumienia przede wszystkim na jego znaczenie dla samookreślenia Palestyny oraz dla rozwiązania opartego na istnieniu dwóch państw - Palestyny i Izraela. Porozumienie podkreśla też "nie tylko symboliczne znaczenie Jerozolimy jako świętego miasta żydów, chrześcijan i muzułmanów".
W artykule podpisanym przez Vincenzo Buonomo, profesora prawa w Papieskim Uniwersytecie Laterańskim, "L'Osservatore" pisze, że porozumienie porządkuje sprawy związane z funkcjonowaniem Kościoła katolickiego w Palestynie, statusem finansowym jego własności oraz zwolnieniem jego przedstawicieli i personelu od służby wojskowej i tym podobnych powinności.
***
Podpisanie porozumienia Watykan-Państwo Palestyńskie nastąpiło w 21 lat po nawiązaniu przez oba podmioty oficjalnych stosunków (26 października 1994 roku). Dla Organizacji Wyzwolenia Palestyny porozumienie z Watykanem oznacza, że palestyńską podmiotowość uznało już 136. państwo.
Pierwszym papieżem, który uznał Palestyńczyków za naród, a nie za uchodźców, był w 1975 r. Paweł VI.
W 1987 r. Jan Paweł II na łacińskiego patriarchę Jerozolimy wybrał po raz pierwszy palestyńskiego Araba - Michela Sabaha, co uznano za mocny głos polskiego papieża w sprawie ucisku Palestyńczyków przez Izrael.
mr
