30:06 DWójka O wszystkim z kulturą 5 styczeń 2021 17_30_20.mp3 Rozmowa o zbiorze korespondencji "Odsłony Cata. Stanisław Mackiewicz w listach" (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
Stanisław Cat-Mackiewicz (1896-1966) to nie tylko jeden z najwybitniejszych publicystów politycznych i historycznych przedwojnia, czasu wojny, emigracji i PRL, autor wielu wspaniałych książek, m.in.: Dostojewski (1947), Stanisław August (1953), Muchy chodzą po mózgu (1957), Zielone oczy (1958), Był bal (1961), Herezje i prawdy (1962), Europa in flagranti (1965). To także polityk, premier rządu emigracyjnego. Był człowiekiem odważnym (więzień Berezy Kartuskiej), kontrowersyjnym, chodzącym odrębnymi ścieżkami.
Bohaterowie wielkiej bitwy: Symon Petlura
Do Ośrodka KARTA kolekcja korespondencji Mackiewicza trafiła dzięki wnukowi, Piotrowi Niemczykowi. Obecnie materiały, w tym zdjęcia i rożnego rodzaju dokumenty, pozostają w depozycie instytucji. O korespondencji Stanisława Cata-Mackiewicza rozmawialiśmy z Agnieszką Dębską i Zbigniewem Gluzą z Ośrodka KARTA.
W książce "Odsłony Cata. Stanisław Mackiewicz w listach", poznajemy go jako prywatnego człowieka, także przymierającego na emigracji głodem. - Miał dużą łatwość i fantazję w wydawaniu pieniędzy, natomiast ich było za mało - opowiadał Zbigniew Gluza. - Widać było, że emigracja polityczna jest niezwykle zbiedzona, cała. Oni wszyscy byli w bardzo trudnych warunkach, a on nie umiał się do tego dostosować. Tak było także po powrocie do kraju.
Czytaj także:
Wydawca podzielił korespondencję Mackiewicza na dwie części: emigracyjną, londyńską (od 20 marca 1946 do 5 czerwca 1956) i krajową, warszawską (od 18 października 1956 do 2 lutego 1966). - To są dwie pełne dekady i one wyznaczyły korespondencję, bo są to inne rzeczywistości - zaznaczył gość Dwójki. - Na dodatek to jedna z głównych wartości tego zapisu, że on przekracza żelazną kurtynę i patrzy na nią najpierw z jednej, potem z drugiej strony. I per saldo odpowiada na pytanie: co się stało z Polską?
Lwia część tych listów to korespondencja z przyjacielem, Michałem K. Pawlikowskim, ale znajdziemy tam także listy m.in. do żony, córek do Jerzego Giedroycia, Józefa Czapskiego, do Mieczysława Grydzewskiego, do Wacława Zbyszewskiego czy Melchiora Wańkowicza.
"Sentymentalny i brutalny". Jerzy Pilch we wspomnieniach
W zapiskach widzimy także człowieka zakochanego, wielkich ambicji, krytycznego wobec otoczenia, także najbliższych, schorowanego, sypiącego anegdotami. Co dla wielu będzie zapewne zaskoczeniem, to także często listy o podłożu erotycznym. Kim była niespełniona miłość Cata? - Jest to emigrantka przebywająca w Londynie, rozwiedziona hrabianka. Spotyka się z Catem, ale dość wyraźnie stawia granice tej relacji, co dla Mackiewicza jest sporym nieszczęściem - opowiadała Agnieszka Dębska. - Jedną z interpretacji jego powrotu do kraju jest to, że próbuje uciec od relacji, która go niszczy.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadził: Wacław Holewiński
Goście: Agnieszka Dębska i Zbigniew Gluza (Ośrodek KARTA)
Data emisji: 5.01.2021
Godzina emisji: 17.30
