Polskie Radio
Section05
Paryska "Kultura"

Józef Czapski. Pisał prawdę o "nieludzkiej ziemi", malował nieuchwytne życie

Był wielkim malarzem. Świetnym eseistą, znawcą literatury i sztuki. Współtworzył paryską "Kulturę". Więziony w Starobielsku i cudem ocalony świadczył swoim życiem –  i takimi książkami jak "Wspomnienia starobielskie" oraz "Na nieludzkiej ziemi" – o sowieckich zbrodniach. Józef Czapski urodził się 3 kwietnia 1896 roku.
Zobacz więcej na temat:  Józef Czapski Jerzy Giedroyc Katyń literatura Francja Paryska "Kultura" Starobielsk filozofia

Od Podola po Amerykę. Zygmunt Haupt próbuje ocalić świat

– Jego proza jest jak trans, modlitwa, zaklinanie. Olśniła mnie i było to jedno z najważniejszych olśnień w moim życiu – podkreślał w Polskim Radiu prof. Krzysztof Rutkowski, opowiadając o twórczości Zygmunta Haupta. 5 marca 2024 roku mija 117. rocznica urodzin tego pisarza, którego losy obejmują przestrzeń od ukraińskich wiosek po Nowy Orlean.
Zobacz więcej na temat:  literatura Kresy Ukraina Podole wspomnienie Paryska "Kultura" Stany Zjednoczone Stanisław Maczek II wojna światowa Jerzy Stempowski pseud. Paweł Hostowiec

Kontrowersyjny Gombrowicz, czyli początki Biblioteki "Kultury"

Instytut Literacki w Paryżu pod kierownictwem Jerzego Giedroycia był nie tylko najważniejszym w 2. poł. XX. w. polskim ośrodkiem politycznym na uchodźstwie, ale przede wszystkim znakomitym wydawnictwem. 71 lat temu, 30 stycznia 1953 roku, zaczęła tu wychodzić jedyna w swoim rodzaju seria książek, a zapoczątkowały ją dzieła Witolda Gombrowicza.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Giedroyc Witold Gombrowicz Paryska "Kultura" książki biblioteka wspomnienie literatura polityka Czesław Miłosz

Konstanty "Kot" Jeleński. Największy ambasador polskiej kultury

- Przyjaciel wielkich artystów. Nowoczesny intelektualista krążący na paryskich salonach i dyskotekach z lekko ironicznym uśmiechem - mówił o nim w radiowej audycji Wojciech Karpiński. Konstanty Jeleński - znakomity eseista i krytyk, żołnierz I Dywizji Pancernej gen. Maczka, współpracownik paryskiej "Kultury" - urodził się 102 lata temu, 2 stycznia 1922 roku.
Zobacz więcej na temat:  Konstanty Jeleński Jerzy Giedroyc Józef Czapski Czesław Miłosz Witold Gombrowicz Paryż Francja Paryska "Kultura"

Zygmunt Hertz. Pilnował Miłosza, opiekował się Hłaską, współtworzył paryską "Kulturę"

"Postawił na służbę »Kultury« swoją pracowitość i zaradność", wspominał go Jerzy Giedroyc. Zygmunt Hertz, zmarły 5 października 1979 roku, był pozostającym w cieniu "kierownikiem administracyjnym" Instytutu Literackiego w Paryżu, a przy tym: osobą szczególnego usposobienia i życiowej pasji.
Zobacz więcej na temat:  Zygmunt Hertz Jerzy Giedroyc Zofia Hertz Paryska "Kultura" Czesław Miłosz Józef Czapski Francja II wojna światowa literatura

"Przeciw upiorom przeszłości". Giedroyc i "Kultura" o polsko-ukraińskim pojednaniu

– Za mój największy sukces uważam normalizację stosunków polsko-ukraińskich – podkreślał Jerzy Giedroyc w wywiadzie dla Polskiego Radia w 2000 roku. Dla legendarnego redaktora paryskiej "Kultury" sprawa wschodnia, a przede wszystkim relacje Polski z Ukrainą, należały do kwestii najistotniejszych.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Giedroyc Ukraina Paryska "Kultura" Jerzy Stempowski pseud. Paweł Hostowiec Józef Łobodowski Bohdan Osadczuk Juliusz Mieroszewski literatura polityka HISTORIA

Według Giedroycia Polska jest bezpieczna, gdy bezpieczni są jej sąsiedzi

- Jeśli mówimy o porozumieniu się z Rosją, to już w czasach powstania ta idea Giedroycia była piękna, ale mało realistyczna. Po 1991 roku stała się trudna do realizacji, a od 2008 roku, czyli od ataku na Gruzję i aneksji Krymu w 2014 roku, aż do dzisiaj jest już nieaktualna - mówił na antenie Dwójki Jan Malicki, historyk, w okresie PRL działacz opozycyjny i publicysta wydawnictw podziemnych, współorganizator i od 1990 dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Giedroyc Maisons-Laffitte Paryska "Kultura" Dwójka Dwójka Ukraina Paweł Siwek Wacław Holewiński Czesław Bielecki Zbigniew Gluza Jan Malicki

25. rocznica śmierci Józefa Czapskiego

12 stycznia 1993 roku zmarł Józef Czapski, wybitny intelektualista, malarz i pisarz, więzień Starobielska, a także współzałożyciel paryskiej "Kultury". Rozpoczynają się prace nad stworzeniem katalogu jego dzieł, które rozsiane są po całym świecie. O Józefie Czapskim mówił w audycji Historia na Dziś Patryk Pleskot z Instytutu Pamięci Narodowej.
Zobacz więcej na temat:  Polskie Radio 24 Józef Czapski Jerzy Giedroyc Paryska "Kultura"