– Mam wrażenie, że w poezji Baczyńskiego Warszawa jest z jednej strony tematem głównym, z drugiej zaś bardzo często głęboko ukrytym – stwierdził Piotr Matywiecki. – To nie był jednak chyba poeta miejski. Bardzo wiele jego na pół baśniowych fabuł, nie mówiąc o wierszach miłosnych, mogłoby dziać się w scenerii czystej natury. Wydaje się, że do miasta poetyckiego, często w sztuce przedstawianego jako rodzaj molocha, zapędziła go przede wszystkim wojna – mówił.
W serwisie specjalnym Polskiego Radia poświęconym powstaniu warszawskiemu znajdą Państwo dział związany z Krzysztofem Kamilem Baczyńskim >>>
Krytyk opowiedział o trzech sposobach pojawiania się Warszawy w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. – Pierwszy z nich jest prawie dziecięco-sentymentalny. To znana również z innych wierszy Baczyńskiego, chwilami naiwna dziecięcość. Jakby pisał to ktoś, kto w ten straszny czas, kiedy trzeba było bardzo szybko dojrzewać, wskoczył prosto z dzieciństwa – powiedział.
Kontrastująca z tym ujęciem druga Warszawa to miasto okrutnego realizmu, który u poety nie jest nigdy prostym przedstawieniem rzeczywistości. – On zawsze jest, jak pisał Miłosz, za woalką romantyzmu – zauważył Piotr Matywiecki. – Ten realizm objawia się np. w "Balladzie o wisielcach", gdy czytamy o "czarnym wyroku drzwi", w które człowiek wpatruje się w obawie przed aresztowaniem i innymi okropnościami wojny. To niezwykle wymowny obraz – dodał.
Trzeci sposób istnienia Warszawy w poezji Baczyńskiego jest dominujący, bo wpisuje się w najważniejszy w tej twórczości nurt historiozoficznego mitu. – Warszawa w tych wierszach to miasto wielkiej i fatalistycznie pojmowanej przeszłości. Przykład tego znajdziemy w "Elegiach zimowych". Poeta pisze tam o pomnikach przeszłości: "z jakich czasów te kukły, / do jakich prowadzą miast?". Ma się poczucie ciążącej historycznej tradycji Warszawy, jakiegoś niewspółmiernego wyglądu warszawskich pomników w tym strasznym czasie, w którym przyszło żyć autorowi – mówił Piotr Matywiecki.
W przygotowanej przez Dorotę Gacek audycji "Miasta pisarzy" wysłuchaliśmy także Wiesława Budzyńskiego, autora wielu książek poświęconych poecie, m.in. "Warszawa Baczyńskiego", "Miłość i śmierć Krzysztofa Kamila", "Testament Krzysztofa Kamila", a z nagrań archiwalnych Polskiego Radia przypomnieliśmy wspomnienia krewnych, przyjaciół, kolegów z konspiracji, powstańców: kuzynki poety Anieli Kmity-Piorunowej, Feliksy Drapczyńskiej - matki Basi Baczyńskiej, Juliusza Bogdana Deczkowskiego, powstańczego dowódcy i przyjaciela Baczyńskiego, oraz Zbigniewa Czajkowskiego, powstańca warszawskiego i świadka śmierci Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
mc/mm
