123 lata temu, 25 sierpnia 1900, zmarł Fryderyk Nietzsche, wybitny niemiecki filozof.
Z wykształcenia był filologiem klasycznym i zdobył w tej dziedzinie tytuł profesora już w wieku 25 lat. W 1872 roku ukazała się książka "Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm", w której wyłożył swe koncepcje dionizyjskości i apollińskości. Był to początek przejścia na drogę filozofii. Nietzsche obalił w tej książce tradycyjny obraz greckiego antyku, jako świata doskonałej harmonii i piękna.
– To była pewna koncepcja sztuki, ale i od razu coś więcej – wyjaśniał prof. Marek Siemek w aud. "Biografia dźwiękowa" z 2000 roku. – To była także pewna wizja człowieka, świata, no i przede wszystkim kultury antycznej i jej znaczenia i miejsca w dziedzictwie kulturowym.
28:44 Fryderyk Wilhelm Nietzsche_Biografie niezwykłe.mp3 O jednym z największych filozofów europejskich Fryderyku Nietzschem mówią tłumacze: Sława Lisiecka, Bogdan Baran, Zdzisław Grzegorz Jaskuła, historyk filozofii prof. Marek Siemek oraz historyk literatury prof. Jan Tomkowski, aud. Grażyny Gronczewskiej "Biografia dźwiękowa". (PR, 4.06.2000)
Choroba psychiczna
W 1879 roku ze względów zdrowotnych zrezygnował z pracy na Uniwersytecie w Bazylei. Później Nietzsche popada w chorobę psychiczną, ale właśnie okres ostatnich 10 lat świadomego życia był dla filozofa najbardziej płodny. – 10 lat: od 1879 do 1889 roku to wielka historia jego samotności podczas, której pisał bardzo dużo listów (około 3 tysięcy pozycji) – mówił tłumacz dzieł NIetzschego, Bogdan Baran.
Najbardziej znana pozycja filozofa, poemat "Tako rzecze Zaratustra" jest dziełem niezwykle skomplikowanym, bo jednocześnie łączy eseistyczny i fragmentaryczny styl tekstów Nietzschego, jak i charakter proroczej księgi. Czytelnik bez trudu rozpoznaje w niej język biblijny. Na szeroką skalę NIetzsche używa tam języka metaforycznego.
– Jest to poemat, który jest jednocześnie traktatem filozoficznym – historyk literatury prof. Jan Tomkowski. – To najbardziej literacka książka Nietzschego, który był w moim przekonaniu w tym samy stopniu filozofem, co pisarzem. Był jednym z największych pisarzy niemieckich.
Kontrowersyjny
Fryderyk Nietzsche bardzo mocno krytykował ideę równości wszystkich ludzi. W niej upatrywał zło tego świata. Odrzucał też pokorę, cierpienie, które według niego ograniczają potencjał twórczy. Z kolei wszelkie organizacje życia zbiorowego krępują genialne jednostki, a demokracja jest władzą ludzi miernych.
– Cała jego filozofia i to, co decyduje o jej atrakcyjności i aktualności jest atakiem na dwie najpotężniejsze w XX wieku orientacje intelektualne – podkreślał Bogusław Baran. – Te orientacje to oczywiście socjalizm, a z drugiej strony chrześcijaństwo.
Nadinterpretacja Nietzschego
Po śmierci filozofa wydano książkę "Wola mocy", zbiór notatek Nietzschego. Narosło wokół niej sporo kontrowersji. To właśnie w tych notatkach zawarł koncepcje "nadczłowieka" i "moralności panów", które zostały później nadinterpretowane i wykorzystane przez ideologię nazistowską.
– Trudno przecenić wpływ Nietzschego na świat dzisiejszy, ale oczywiście interpretacje ideologiczne miały dla niego fatalne skutki, ponieważ przekłamywały jego filozofię – podkreślał tłumacz Zdzisław Grzegorz Jaskuła.
Trzy ostatnie lata życia Fryderyk Nietzsche spędził już w całkowitym odosobnieniu i apatii. Zmarł 25 sierpnia 1900 roku. – W ciągu 56 lat stworzył szalenie kontrowersyjne, oryginalne i tajemnicze dzieło, jakim było jego życie – mówił tłumacz dzieł Nietzschego Bogdan Baran.
Posłuchaj audycji o życiu i filozofii Fryderyka Nietzschego.
mb
