Posłuchaj
24:02 _PR2_AAC 2021_01_31-11-01-09.mp3 Tomasz Prange-Barczyński o obrazach kulinariów w komiksach Papcia Chmiela
21 stycznia br. zmarł Henryk Jerzy Chmielewski (ps. Papcio Chmiel), autor serii komiksowej Tytus, Romek i A’Tomek. Śmierć polskiego grafika i rysownika stała się pretekstem do rozmowy o obrazach kulinariów w jego kultowych komiksach.
Parówki z musztardą, kakao, rurki z kremem, lody "Bambino", chałwa czekoladowa, coca-cola i… świński ryj w kapuście. Ujęć jedzenia w grafikach Papcia Chmiela są niezliczone ilości, podobnież z jego przeznaczeniem.
Kulinarne podróże w przeszłość
Papcio Chmiel. Legenda polskiego komiksu
Bohaterowie komiksów podróżują w czasie i przestrzeni. Jak wspominają rozmówcy audycji, w jednej ze swych eskapad przenoszą nas do szesnastowiecznych Włoch, by śledzić historię Mikołaja Kopernika.
Uczony, który wówczas odbywał tam praktykę lekarską, radzi swemu cierpiącemu na kaszel pacjentowi, by ten zagotował żywicę z drzewa cytrusowego i pił z miodem po trzykroć, gardło zaś owinął… gorącym makaronem.
Kulinarne wypady w przeszłość obrazują nie tylko nietypowe rozwiązania medyczne, ale także przedstawiają wskazówki prewencyjne dotyczące zdrowego stylu życia.
Tomasz Prange-Barczyński wspominał średniowieczną wizytę chłopców na dworze księcia Jedzosława. W lochach okrutnego władcy znajdują się więźniowie, którzy narazili się mu głosząc hasło "otyli żyją krócej".
Zdrowy, polski razowiec
Kulinaria w komiksach Papcia Chmiela mówią także wiele o ówczesnej rzeczywistości. - Dla mnie w połowie lat 80. lody pistacjowe, które jadł A’Tomek były totalną abstrakcją - wspominał Tomasz Prange-Barczyński.
W jednym z komiksów pojawia się bagietka, która choć wygląda jak pieczywo francuskie, nazywana jest zgodnie z ówczesną nomenklaturą bułką paryską. - Bagietki pod taką nazwą pojawiły się w Polsce dopiero w latach 80. i rzeczywiście przypominały pieczywo francuskie. Stało się po nie godzinami w kolejce - mówił redaktor "Fermentu".
Rozmówcy opowiadali również, że zaangażowanie ideologiczne komiksów ma swój refleks również w sposobie obrazowania jedzenia. Jak wspominał Łukasz Modelski - księga V i VI są wyraźnie nacechowane politycznie. W jednym z komiksów przeczytać można, iż podróżujący czują się świetnie, gdyż na śniadanie mieli doskonałe amerykańskie flakes’y kompanii chrup, chrup, by chwilę później dodać, iż jedli jednak "zdrowy, polski razowiec".
Suchy prowiant - mokre picie
Przedmiotem debat stała się XIII księga komiksów. - Wyspy Nonsensu pod względem kulinarnym są bardzo ciekawą księgą. Papcio Chmiel umieszczał wówczas bohaterów komiksów w pojazdach, które przypominać miały sprzęty domowe - mówił Prange-Barczyński.
Pojawia się zatem "mielolot" - zamieniona na pojazd maszynka do mielenia mięsa, czy też "syfonolot" - pojazd przypominający syfon do wody sodowej. Jednak jednym z najbardziej intrygujących jest "slajdolot", który m.in. wyświetlał suchy prowiant na drogę. Jego mechanizm Tomasz Prange-Barczyński wytłumaczył słowami samego Tytusa: Rozumiem. Chce mi się zjeść ciastko, wyświetlam torcik akademicki i sycę się jego widokiem.
W opozycji do suchego prowiantu Papcio Chmiel używał określenia "mokre picie", jak wspominali rozmówcy. W tej samej księdze bohaterowie dokopują się do źródła wody, po którego jednej stronie pijącemu robi się wesoło, a po drugiej smutno, co Tytus wykorzystuje, rozpoczynając sprzedaż "szczęśliwej wody".
Geologia makowca i inne problemy
Męczący niejednego obcokrajowca toast. Przepis na kawę, która by być czarna, mocna, ostra i aromatyczna musi zostać doprawiona węglem drzewnym, spirytusem rektyfikowanym 95%, papryką, pieprzem, jodyną i dezodorantem marki "Brutal". Opis sfałdowania ziemi przedstawiony na modelu makowca. To tylko promil w morzu absurdalnego poczucia humoru Papcia Chmiela.
W komiksach nie brakuje również wizji futurologicznych, pomysłów na skoncentrowane w pigułce źródło kalorii, propozycji rozwiązania problemu braku żywności, czy idei, które zrewolucjonizować mogłyby współczesną dietetykę.
***
Tytuł audycji: Droga przez mąkę
Prowadził: Łukasz Modelski
Gość: Tomasz Prange-Barczyński (krytyk winiarski i dziennikarz)
Data emisji: 31.01.2021
Godzina emisji: 11.00
