Film nad filmami, czyli "Pan Tadeusz" po 84 latach

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2012 21:00
Największe gwiazdy na ekranie, znamienici goście – z prezydentem i marszałkiem na czele – na widowni. Tak ruszała jedna z największych produkcji dwudziestolecia międzywojennego, pierwsza filmowa wersja Mickiewiczowskiego arcypoematu.
Audio
  • Film nad filmami, czyli "Pan Tadeusz" po 84 latach
Pan Tadeusz z 1928 roku w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.
"Pan Tadeusz" z 1928 roku w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.Foto: Fot.: Kadr z filmu, foto: filmotekanarodowa/youtube

"Litwo! Ojczyzno moja, ty jesteś jak zdrowie/Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,/Kto cię stracił...". To chyba znają w Polsce wszyscy, nawet ci, dla których literatura jest dawnym, nic dziś już nieznaczącym szkolnym wspomnieniem. Połączenia tych słów - trzynastozgłoskowym rytmem układające się w wersy, niemalże dziesięć tysięcy wersów - wydają się w swej kunsztowności czymś jak najbardziej naturalnym. "Każde słowo ma właściwe sobie miejsce, jakby przygotowane przez wiele stuleci dziejów języka polskiego", napisze o tych zdaniach Miłosz. A przecież najpierw było: "Ojczyzno Litwo moja, ty jesteś jak zdrowie,/Ileś sercu potrzebna, ten tylko się dowie,/Kto cię stracił; a piękność twą w całej ozdobie/Ten tylko widzi, czuje, kto tęskni po tobie". Później jeszcze kilka poszukiwań połączeń najlepszych - i tak oto powstają pierwsze frazy jednego z najbardziej niezwykłych polskich tekstów. "Litwo! Ojczyzno moja", czyli najważniejsza polska opowieść – zobacz więcej
9 listopada 1924 roku, w dziesięciolecie odzyskania niepodległości, odbyła się uroczysta premiera filmowej adaptacji "Pana Tadeusza" w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego. Była to największa polska produkcja okresu międzywojennego. Na widowni pojawili się marszałek Józef Piłsudski, prezydent Ignacy Mościcki, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, ministrowie. – Z recenzji prasowych wiemy, że publiczność tak gorąco odbierała ten film, że kiedy pojawiały się napisy-fragmenty poematu, ludzie bili im brawo – mówiła w Sezonie na Dwójkę Renata Wąsowska z Filmoteki Narodowej.
Taśmy z przedwojennym "Panem Tadeuszem" w czasie wojny wywieziono z kraju. Od lat 50. były w posiadaniu Filmoteki Narodowej. Gdy w 2006 roku we Wrocławiu odnaleziono kolejne fragmenty filmu, zdecydowano się na rekonstrukcję. Film trzeba było poskładać z fragmentów. Teraz ma 100 minut.
9 listopada 2012 w odremontowanym, zabytkowym budynku kina Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej odbędzie się repremiera Pana Tadeusza, zrekonstruowanego w technologii 4K, z towarzyszeniem muzyki na żywo, specjalnie na tę okazję skomponowanej przez Tadeusza Woźniaka we współpracy z Tomaszem Szymusiem, Tomaszem Filipczakiem i Piotrem Woźniakiem. Przed tym ważnym wydarzeniem rozmawialiśmy w Dwójce zarówno o Mickiewiczowskim poemacie, jak i o tej pierwszej adaptacji.

Gośćmi "Sezonu na Dwójkę" byli: Małgorzata Orzeł z Muzeum "Pana Tadeusza", Renata Wąsowska z Filmoteki Narodowej, Joanna Puchalska - prawnuczka ostatniego właściciela dworu w Czombrowie i prof. Andrzej Fabianowski - specjalista od literatury romantycznej.
Audycję przygotowały Anna Lisiecka i Bogumiła Prządka.

Czytaj także

"Litwo! Ojczyzno moja", czyli najważniejsza polska opowieść

Ostatnia aktualizacja: 12.09.2012 02:02
– Ten naród nie zginie, skoro jest zdolny do takich rzeczy – myślał Jarosław Iwaszkiewicz, czytając "Pana Tadeusza" podczas okupacyjnej nocy. Dzień "Narodowego czytania Pana Tadeusza" stał się doskonałą okazją, by wrócić do tej przedziwnej książki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Narodowe czytanie Pana Tadeusza" w Dwójce

Ostatnia aktualizacja: 08.09.2012 09:02
W ponad 50 miastach Polski sobota stoi pod znakiem "Pana Tadeusza”. Przez cały dzień aktorzy i aktorki czytają publicznie narodowe dzieło napisane przez Adama Mickiewicza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wspominamy Narodowe czytanie "Pana Tadeusza"

Ostatnia aktualizacja: 09.09.2012 15:49
To było wyjątkowe wydarzenie. Wczoraj w Ogrodzie Saskim w Warszawie odbyło się Narodowe Czytanie Pana Tadeusza. Wyrecytowanie 12 ksiąg epopei trwało blisko 14 godzin, a udział w imprezie wzięli najbardziej znamienici artyści polskiego filmu i teatru.
rozwiń zwiń