Tabor Wielkopolski poświęcony jest bogatemu dziedzictwu kulturowemu Wielkopolski. Organizowany jest w Starej Krobi – miejscowości położonej w sercu Biskupizny, gdzie tradycyjna muzyka, śpiew i taniec są do dziś żywe i kultywowane.
Biskupizna
Muzyczne skarby z Archiwum Polskiego Radia
Tabor co roku ma inny temat wiodący. Trzy kolejne edycje odbywać się będą pod hasłem „Od wińca po zapusty” i poświęcone będą wydarzeniom w tradycyjnym kalendarzu obrzędowym Biskupizny. Tegoroczna edycja upłynie pod znakiem zapustowych zwyczajów, m.in. podkoziołka, oraz związanych z nimi melodii i przyśpiewek.
Kultura ludowa Biskupizny to nie tylko tradycje muzyczne. Na Taborze Wielkopolskim nie zabraknie warsztatów wokół rękodzieła (haft, stolarka) czy kulinarne. Równolegle odbywać się będzie Mały Tabor, skierowany do najmłodszych. A na nim: barwne zabawy i pouczające warsztaty.
Tabor Wielkopolski odbędzie się w Starej Krobi, w dniach 22-27 lipca br. A w Poranku Dwójki mówi o nim Antoni Beksiak, współorganizator wydarzenia.
Podróż do Regionu Kozła lat 50. XX wieku
W Wielkopolskiej kulturze tradycyjnej nasz rozmówca znalazł coś fascynującego. Przede wszystkim dudy oraz męski śpiew.
- Jeszcze w 1994 roku usłyszałem instrument pradawny, który miał cechy organiczne. Było w tym coś archaicznego i fascynującego. Biegałem wtedy po Kazimierzu za Biskupianami: panem Jańczakiem, panem Pecoltem, Janem z Domachowa Bzdęgą, legendarną postacią.
Powrót do dud
Beksiak zauważa w muzyce wielkopolski swoiste "kołysanie", odpowiednik swingu. Z czego wynika? Tu rzadko słyszy się instrument perkusyjny.
- Warstwa rytmiczna jest w głowie słuchacza, a realizuje się dźwiękowo, kiedy zaczynają do niej tańczyć tancerze. Uważam, że tych muzykantów powinno się nagrywać z tancerzem! - mówi nasz gość. - Słyszę tez, że dźwięk dud jest nieznośny. I przypomina mi się, jak zaczynaliśmy 30 lat temu i wszyscy mówili, że skrzypce wiejskie rzępolą. Teraz wszyscy kochają skrzypce wiejskie, a dudy są nie do słuchania. To typowe procesy wtórnego przyswajania repertuaru - zauważa z uśmiechem.
Biskupizna? A po co mi to?
Antoni Beksiak wspomina wykłady polskiego folkloru na studiach muzykologii. Nagrania męskich śpiewów, których poza Podhalem niemal nie można było wtedy uświadczyć. Ta sama profesor, która częstowała studentów muzyką Wielkopolski napisała w latach 80. (świetnie wydany przez Cambridge) podręcznik o polskiej muzyce, w którym napisała o muzyce dudziarskiej z Wielkopolski: "Nie ma możliwości, by to zostało przywrócone". Myliła się.
Warto wspomnieć o Szkole muzycznej w Zbąszyniu, gdzie wśród instrumentów klasycznych pojawiły się również dudy.
- To utrzymało, ale jednocześnie skierowało dudy do nurtu demonstracyjnego, na którym się demonstruje, a nie tańczy. W zeszłym miesiącu byliśmy z Krzysztofem Polowczykiem w Ostrawie, powiedział mi: "tak naprawdę, jak wy przyjechaliście, to nam powiedzieliście, by tę muzykę przywrócić jako użytkową.
Ponadto w folkowym Poranku Dwójki:
- Wojciech Ossowski w Historii polskiego folku zabiera nas czasem do Domu Kultury Ochoty, który, szczególnie w latach 80., był ważnym punktem na mapie rozwoju muzyki folkowej w Polsce. Dziś odwiedzamy to miejsce ponownie i bliżej poznajemy jedną ze związanych z nim postaci – Piotra Ruszkowskiego.
06:06 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2024_07_20-07-47-23.mp3 hPF: Piotr Ruszkowski i Dom Kultury Ochoty (Dwójka/HPF)
42. Watra Łemkowska
- Pasterstwo w Karpatach to nie tylko wypas, to także wieloaspektowa aktywizacja różnych sfer ludzkiej działalności. Wyroby uzyskane z hodowli zwierząt oraz handel nimi, stały się siłą napędową rozwoju karpackich wsi. Co pozostało nam dzisiaj z tych tradycji?
08:55 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2024_07_20-08-18-42.mp3 42. Watra Łemkowska w Zdyni (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Przed nami 61. Tydzień Kultury Beskidzkiej. Co wydarzy się podczas „najdłuższego tygodnia w roku” opowiiada Sabina Słowiak-Wandzel, rzeczniczka wydarzenia.
08:03 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2024_07_20-08-35-28.mp3 61. Tydzień Kultury Beskidzkiej (Dwójka/Poranek Dwójki)
- W cyklu Nasze Niematerialne: Tradycje Hafciarskie z Dobrzenia Wielkiego. Stali słuchacze sobotniego Poranka Dwójki dowiedzieli się już tego, że na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego znalazły się tradycje hafciarskie z Kaszub, Kurpi i Nadwiślańskiego Urzecza. W dzisiejszym odcinku cyklu Nasze Niematerialne poznamy zaś lepiej te występujące na Śląsku Opolskim. Co warte zaznaczenia, początek hafciarstwa na tych terenach datowany jest już na X-XI wiek. Hafty znane są między innymi z badań archeologicznych na Ostrówku w Opolu, podczas których odkryto zdobione trzewiki. W tradycji ludowej hafty i wyszycia występowały w ścisłym powiązaniu ze strojem. Krój stroju, materiał z jakiego był wykonany, typ użytych nici miał wpływ na barwę, ornament, kompozycję haftu. Haft pełnił nie tylko funkcję zdobniczą, informował także o zamożności i pozycji społecznej właściciela, a także był swoistym wyróżnikiem danej społeczności, gdyż różnice w haftach występowały w obrębach danej wspólnoty, miejscowości, czy parafii, stąd pewna precyzja w decyzji o nazwie dzisiejszego wpisu...
07:20 PORANEK DWÓJKI Dwojka 2024_07_20-08-47-43.mp3 Nasze niematerialne: Haft dobrzeński (Dwójka/Poranek Dwójki)
- Perła Warmii, "Kazimierz północy", emanujące spokojem, klimatyczne miasteczko, w którym czas się zatrzymał. W cyklu Dwójka na Miejscu - Małe ojczyzny z wielką historią odwiedzamy Reszel, miejsce o wyjątkowej historii, zabytkach i położeniu. Od 15:00 Maria Czok i Monika Zając będą odkrywać m.in. tajemnice średniowiecznego reszelskiego zamku. Uchylamy zatem rąbka tajemnicy i zdradzamy kulisy wspinaczki na zamkową wieżę.
05:50 Dwojka 2024_07_20-09-14-32.mp3 Dwójka na miejscu: Reszel (Dwójka/Poranek Dwójki)
Słuchaliśmy:
7.09 Toumani Diabate London Symphony Orchestra Mama Souraka (6:54)
7.16 Wowakin Gadzina (3:09) (płyta poranka)
7.24 Buzz Ayaz Fysa (4:11)
7.29 Krystyna Sołowij Amerytskij Kraj (3:40)
7.34 Domenico Scarlatti Sonata d-moll K.9 Ivo Pogorelich (4:09)
7.44 Emmanuelle Parrenin Liturgie (3:13)
7.52 Franz Berwald Koncert fortepianowy D-dur, III. Allegro molto Ana-Marija Markovina Schleswig-Holsteinisches Sinfonieorchester (5:48)
8.02 Wolfgang Amadeus Mozart, Sonata na ręce D-dur KV 381 cz III
Alexandre Tharaud + Arielle Beck (fortepian na 4 ręce) (3:15)
8.09 Yann Tiersen La valse des monstres Lavinia Meijer (3:30)
8.14 Orkiestra św. Mikołaja Wandriwnyci (2:19)
8.25 WoWaKin Jak jechałem (2:51) (płyta poranka)
8.29 WoWaKin Jedynak (3:18) (płyta poranka)
8.40 Królestwo Beskidu Tango beskidzkie (4:13, oklaski)
8.52 Guillaume Lekeu Kwartet smyczkowy G-dur, IV. Romance. Andantino molto moderato quasi andante Quatuor Debussy (5:17)
9.08 Julie Cooper Venus in Sunlight Grey Grace Davidson, Julie Cooper, Oculus Ensemble (4:07)
9.22 Roseaux & Blick Bassy Kaät (4:07)
9.27 Biskupiański Zespół Folklorystyczny z Domachowa i okolic Gdzie jedziesz Jasieńku (2:15)
9.38 Kapela Biskupianie z Krobi Równy (1:20)
9.48 Mohammed Wardi Al Mursal (The Messenger) (11:33)
***
Tytuł audycji: folkowy "Poranek Dwójki"
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 20.07.2024
Godzina emisji: 9.30
