Kim był reżyser "Krzyżaków"? Historia Aleksandra Forda na deskach rzeszowskiego teatru

Ostatnia aktualizacja: 17.03.2025 12:00
Był jednym z najbardziej znanych polskich reżyserów. Debiutował w latach trzydziestych XX wieku. Stworzoną przez niego filmową adaptację "Krzyżaków" obejrzało w Polsce 30 mln widzów i co najmniej drugie tyle za granicą. Aleksander Ford, bo o nim mowa, to bohater spektaklu w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.
Robert Żurek jako Aleksander Ford i Justyna Król jako Wanda Jakubowska podczas pokazu medialnego spektaklu FORD w reżyserii Marcina Wierzchowskiego w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.
Robert Żurek jako Aleksander Ford i Justyna Król jako Wanda Jakubowska podczas pokazu medialnego spektaklu "FORD" w reżyserii Marcina Wierzchowskiego w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.Foto: Darek Delmanowicz/PAP

"Ford" nie jest spektaklem biograficznym. - To raczej napędzana wyobraźnią podróż przez złożoności tworzenia znaczącej narracji o ludzkim życiu. W naszej drodze na krok nie odstępowały nas pytania o to, jak zapada decyzja o tym, o których fragmentach życia opowiadać, a które pozostawić w ukryciu, o kim postanawiamy pamiętać, a kogo skazujemy na zapomnienie - mówił przed premierą reżyser Marcin Wierzchowski.

Posłuchaj
15:01 P2 2025_03_17-08-08-02.mp3 Kim był reżyser "Krzyżaków"? Historia Aleksandra Forda na deskach rzeszowskiego teatru (Poranek Dwójki)

Kim był Aleksander Ford? Nie tylko reżyser "Krzyżaków"

Twórcy spektaklu starają się odpowiedzieć na pytania, kim był Aleksander Ford, twórca pierwszej polskiej superprodukcji filmowej "Krzyżacy" - wybitnym reżyserem, czy też egoistą, którego ambicje niszczyły ludzi wokół niego? - Spektakl "Ford" to nie tyle biografia, co próba zrozumienia skomplikowanej osobowości człowieka z talentem do konspiracji, który sztukę wymyków doprowadził do mistrzostwa. To opowieść o legendarnym reżyserze widziana oczami kobiet, które odegrały kluczową rolę w jego życiu - podkreślili autorzy podczas jednego z przedpremierowych spotkań.

Czytaj także:


Biografia Aleksandra Forda, ale nie tylko - Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie

Twórcy rzeszowskiego spektaklu przekonują, że biografia Aleksandra Forda staje się punktem wyjścia dla analizy różnic między męskim a żeńskim spojrzeniem na rzeczywistość. - To także refleksja nad ludzką pamięcią i historyczną narracją, próba zrozumienia, dlaczego pewne fakty decydujemy się nagłośnić, a inne przemilczeć - podkreślili.

Na dużej scenie Teatru im. Wandy Siemaszkowej występują m.in. Joanna Baran-Marczydło, Jakub Gąsior, Józef Hamkało, Karol Kadłubiec i Aniela Kowalska.

***

Aleksander Ford:

  • Urodził się jako Mosze Lifszyc 24 listopada 1908 roku, prawdopodobnie w Kijowie.
  • Swój pseudonim przyjął prawdopodobnie na cześć wybitnego twórcy amerykańskich westernów Johna Forda.
  • Pod koniec lat 20. XX wieku zrealizował pierwsze filmy dokumentalne, które nie zachowały się do naszych czasów.

Dorobek filmowy Aleksandra Forda

W 1932 roku na ekrany kin trafił pierwszy film fabularny Aleksandra Forda pt. "Legion ulicy", który zachwycił krytyków. II wojnę światową reżyser przetrwał w głębi ZSRR, gdzie w 1943 dołączył do dywizji im. T. Kościuszki. Jesienią 1944 roku na zlecenie polskich komunistów nakręcił film "Majdanek - cmentarzysko Europy", dokumentujący niemieckie zbrodnie w obozie koncentracyjnym.

Swój najsłynniejszy film, "Krzyżacy", nakręcił w związku z obchodami tysiąclecia państwa polskiego. Ford otrzymał od władz PRL niemal nieograniczone środki na adaptację powieści Henryka Sienkiewicza. "Krzyżacy" mieli być produkcją nieustępującą hollywoodzkim i sowieckim dziełom historycznym. Film miał także służyć celom propagandowym. Dzieło okazało się gigantycznym sukcesem. Obejrzało je ok. 30 mln widzów. "Krzyżacy" byli pokazywani w 40 krajach po obu stronach żelaznej kurtyny.

Ford opuścił Polskę w czasie masowej emigracji związanej z Marcem 1968 roku. Zmarł śmiercią samobójczą w jednym z moteli na Florydzie. 

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadzenie: Jakub Jamrozek

Gość: Marcin Wierzchowski (reżyser spektaklu "Ford")

Data emisji: 17.03.2025

Godz. emisji: 8.05

IAR/PAP/zch/kor/pg

Czytaj także

"Tandaradei!", czyli jak pokazać Krzyżaków

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2016 16:00
– Zabawne, że i Sienkiewicz, i Aleksander Ford upierają się przy utworze, który jest pieśnią zupełnie nierycerską – mówił Łukasz Modelski w "Kryzysie wieku średniego".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Krzyżacy" Aleksandra Forda. Pierwsza powojenna superprodukcja nadal pozostaje rekordzistką

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2024 06:01
Sam reżyser na antenie Polskiego Radia wyrażał nadzieję, że jego film będzie miał premierę 15 lipca 1960, w 550. rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Do dystrybucji kinowej wybrano jednak termin wrześniowy nieprzypadkowo, wiadomo bowiem, czyim odpowiednikiem mieli być ekranowi Krzyżacy. 
rozwiń zwiń