W 2023 roku przypada 100. rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego - wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej ustanowił rok 2023 Rokiem Jerzego Nowosielskiego.
Rodzina mieszanych obrządków
Artysta urodził się w 1923 roku w Krakowie. Tam również zmarł w 2011 roku. Jego ojciec był Łemkiem obrządku greckokatolickiego, matka natomiast - Polką o niemieckich korzeniach, łacinniczką. Czasy młodości artysty przypadły na okres wojenny.
Zafascynowany od dziecka
Od dziecka zafascynowany był malarstwem, w czasach gimnazjalnych interesował się sztuką w sposób usystematyzowany. Znał także nowoczesne trendy. - Od roku 1937-38 stawałem się powoli kompetentny w sprawach sztuki - mówił w 1992 roku w rozmowie w Polskim Radiu. - W okresie wojennym malowałem już poważnie, usiłowałem studiować na akademii po wojnie, ale zrezygnowałem po półtora roku tych studiów.
Dyplomowany samouk
- Ta akademia ze swoimi tendencjami kolorystycznymi, które dominowały, niewiele mogła dać. Przestałem zawracać głowę – zrezygnowałem ze studiów - wspominał artysta. - Właściwie jestem samoukiem. Dyplom mi przysłali, kiedy chcieli mnie zaprosić na katedrę w Krakowie. Wzięli pod uwagę moją twórczość, wystawy, recenzje, całą działalność i na tej podstawie wypisuje się dyplom eksternistyczny.
W stosunku do swoich studentów stosował podobną metodę, stawiał na samodzielność. - Ja się dostosowuję do tego, co oni przyniosą, co zrobią. W swoich komentarzach praktycznych wychodzę od tego, co już zrobili - opisywał. - Teraz nie ma warsztatu w malarstwie, skończył się z chwilą powstania impresjonizmu.
W wielu wywiadach Jerzy Nowosielski podkreślał, że jako malarz narodził się w Ławrze Poczajowskiej – w 1992 roku w rozmowie z Jerzym Swalskim wyznał, że "rzeczywistość Ławry Poczajowskiej" wpłynęła na jego rozwój najbardziej. W tym prawosławnym klasztorze w Poczajowie na Wołyniu bywał wielokrotnie.
Rozwój przez dialog wewnętrzny
Dwa kluczowe nurty w malarstwie Nowosielskiego to figuracja i abstrakcja. - To są główni moi wewnętrzni antagoniści, którzy przez cały okres mojej twórczości, jak gdyby walczyli ze sobą. To, co udawało mi się najlepszego, moim zdaniem osiągnąć, to są osiągnięcia syntetyczne - tłumaczył. - Jeden nurt warunkował osiągnięcia drugiego, ale oba musiały się rozwijać, dlatego że zawsze robiłem to, na co miałem ochotę (...). To był dialog wewnętrzny w moim rozwoju.
Rok 2023 został ogłoszony przez Sejm Rokiem Jerzego Nowosielskiego z okazji 100. rocznicy urodzin artysty.
Czytaj także:
14:36 2023_01_02 12_45_44_Dwojka_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Ks. prof. Henryk Paprocki, teolog i duchowny prawosławny o twórczości Jerzego Nowosielskiego. Nagranie z audycji Tomasza Sajewicza z 2003 roku (Zapiski ze współczesności/Dwójka)
15:23 2023_01_03 12_45_08_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Jerzy Nowosielski o sobie i swojej twórczości. Nagranie Jerzego Swalskiego z 1992 roku (Zapiski ze współczesności/Dwójka)
14:32 2023_01_04 12_45_34_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Ks. bp Michał Janocha o duchowości i twórczości Jerzego Nowosielskiego (Zapiski ze współczesności/Dwójka)
13:26 2023_01_05 12_46_20_PR2_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 Marchand Andrzej Starmach o Jerzym Nowosielskim (Zapiski ze współczesności/Dwójka)
12:00 2023_01_06 12_47_18_Dwojka_Zapiski_ze_wspolczesnosci.mp3 O życiu i twórczości Jerzego Nowosielskiego opowiada historyk sztuki i jego biografka Krystyna Czerni (Zapiski ze współczesności/Dwójka)
***
Tytuł audycji: Zapiski ze współczesności
Przygotowała: Małgorzata Szymankiewicz
Data emisji: 2-6.01.2023
Godzina emisji: 12.45
mg/uk/kor
