Procesy o czary, czyli jak uciszyć niepokornych

Ostatnia aktualizacja: 03.10.2024 19:00
Zimą 1753 roku we wsi Szczurowczyki doszło do strasznego wydarzenia. Dzieci Iwana Petrowycza znalazły w chlewie martwego noworodka i pobiegły opowiedzieć tacie o swoim makabrycznym odkryciu. Plotki wskazywały na nowoprzybyłą Jewkę Stanorychę. Tłum ruszył do karczmy, gdzie kobieta zamieszkała.
Średniowieczna rycina: palenie czarownicy na stosie
Średniowieczna rycina: palenie czarownicy na stosieFoto: domena publiczna

W książce „Historia z wiedźmami – procesy o czary w ukraińskich województwach Rzeczypospolitej XVII i XVIII wieku” autorka dr Kateryna Dysa bada procesy o czary w dawnych województwach ukraińskich Rzeczpospolitej.


Kateryna Dysa
jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Historii Narodowego Uniwersytetu Akademia Kijowsko-Mohylańska. Była stypendystką Harvardu, Stanforda, Paryża i Oksfordu, a także profesorem wizytującym na Uniwersytecie w Bazylei. Obecnie jest stypendystką Wydziału Historii i All Souls College, która prowadzi badania w Oksfordzie.

Autorka proponuje nowe konteksty i pytania dla źródeł od dawna będących przedmiotem badań takich jak wydana w 1877 r. książka „Czary. Dokumenty – procesy”, czyli badania ukraińskiego archeologa i etnografa Wołodymyra Antonowycza. Dociera także do dokumentów, których nikt przed nią nie badał, takich jak „Księga Czarna Krzemieniecka 1747–1777”. Łącznie analizuje 198 przypadków procesów o czary, przede wszystkim z XVII i XVIII wieku.

W książce zajmuje się także dyskursem naukowym wokół tematu czarów, nawiązując do współczesnych debat. Przekonująco dowodzi też, że na ziemiach ukraińskich procesy o czary nabierały rozpędu przede wszystkim wtedy, gdy przedstawiciele władzy czuli się zagrożeni i chcieli skorzystać z sądu jako sposobu na uciszenie niepokornych.

Około godz. 9.30 o książce ukraińskiej badaczki porozmawiamy z Gościnią Poranka – tłumaczką książki, Anną Łazar. 


Książka Kateryny Dysy "Historia z wiedźmami. Procesy o czary w ukraińskich województwach Rzeczpospolitej XVII i XVIII" Książka Kateryny Dysy "Historia z wiedźmami. Procesy o czary w ukraińskich województwach Rzeczpospolitej XVII i XVIII"

W Poranku także:

7.20 Porcja informacji o etno-wydarzeniach w nadchodącym tygodniu,

7.50 Historia Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego,


MKL_PLAKAT__PROBOSTWO.jpg

8.10 Zapraszamy do Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, gdzie 6 października odbędzie się otwarcie ekspozycji w plebanii z Ostrów Tuszowskich,

8.30 O jubileuszu 100-lecia Regionalnego Zespołu Teatralnego im. Józefa Pitoraka z Bukowiny Tatrzańskiej opowie Bartłomiej Koszarek – dyrektor Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy” w Bukowinie Tatrzańskiej,

8.45 W cyklu Nasze Niematerialne – Profesorski pochód z Krakowa,

9.10 Pochodzą z Krakowa, debiutowali na Scenie Otwartej Mikołajków Folkowych w 2018 roku, w tym roku stali się laureatami Konkursu Muzyki Folkowej Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. Ich muzyka to połączenie motywów skandynawskich, słowiańskich i wyobrażonych. Zespół Daj Ognia 11 października rusza w trasę koncertową.

***

Na folkowy Poranek Dwójki w sobotę (5.10) w godz. 7.00-10.00 zaprasza Aleksandra Stec.

mg