Męskie rządy cesarzowej Teofano

Według niektórych: odważna i bezwględna. Inni podkreślali awangardowe, jak na głębokie średniowiecze, zachowanie: codzienna kąpiel, modne suknie, korzystanie z dziwnego przyrządu nazwanego później widelcem...

 - Była wątła, a jednak odważna, męską opieką otaczała państwo swego syna, łamiąc tych, co głowę podnosili – pisał kronikarz Thietmar.

 - Była nieuprzejmą i gadatliwą kobietą, na dodatek codziennie się kąpała, nosiła luksusowe szaty i kosztowną biżuterię - twierdził inny dziejopis, Alpert z Metzu, za fanaberię uważając używanie przez nią złotego podwójnego szpikulca przy jedzeniu.

Jak została cesarzową? W roku 972 Otton I zaproponował Cesarstwu Bizantyjskiemu zwrot podbitych ziem na terenie Włoch w zamian za wzajemne uznanie tytułów cesarskich. Układ przypieczętowało małżeństwo Ottona II z księżniczką Teofano, krewną cesarza bizantyjskiego. Historycy po dzień dzisiejszy próbują ustalić jej rodowód. – Źródła bizantyjskie milczą o niej zupełnie. Wszystko, co wiemy, pochodzi ze źródeł zachodnich. Choćby imiona, które nadawała swoim córkom, były nadawane według określonego schematu – po babkach. Z tego względu wydaje się, że Teofano była siostrzenicą panującego cesarza Jana I Tzimiskesa - opowiada Marta Tycner-Wolicka.

Jej imię w wolnym tłumaczeniu oznacza "bosko jaśniejąca". Była wymieniana w korespondencji dyplomatycznej jako równoprawna uczestniczka władzy. Teofano towarzyszyła mężowi we wszystkich podróżach, także w wyprawach wojennych. Odnaleziono nawet jeden dokument, który podpisała męskim imieniem Teofaniusz. Gdy cesarz nieoczekiwanie zmarł, została regentką w imieniu trzyletniego syna, Ottona III.

Małego Ottona jeszcze za życia ojca wysłano do Akwizgranu, miejsca koronacji królów niemieckich. Nie obyło się bez przygód, młody cesarz został bowiem porwany przez swojego krewnego, Henryka Kłótnika, który zabiegał o władzę. Teofano zawiązała koalicję kobiet, pogodziła się ze swoją teściową Adelajdą i ze szwagierką Matyldą – kobiety dzięki swej dyplomacji doprowadziły do ukorzenia się Henryka Kłótnika i utrzymania władzy po linii ottońskiej.

O cesarzowej Teofano - m.in. o jej związkach z umacniającym się wówczas młodym polskim państwem - z Martą Tycner-Wolicką oraz prof. Przemysławem Urbańczykiem rozmawiała Hanna Maria Giza.