Dwa rozdzielone światy
W XIX wieku te dwa światy - luksusowych kobiet z tarasu i strzelających do kormoranów mężczyzn - zostały dosłownie rozdzielone. W nieznanych okolicznościach deskę namalowaną przez Vittore Carpaccia przecięto na dwie części. Taras z damami trafił do Museo Correr w Wenecji, a polowanie na lagunie do The Getty Museum w Los Angeles. Możemy je dzisiaj zestawić jedynie za pomocą digitalnej rekonstrukcji. Wazon stojący na tarasie pozostał w Wenecji, a znajdująca się w niej lilia stała się nieco abstrakcyjnym elementem części malowidła, które trafiło do Los Angeles.
Polowanie na kormorany
Wioślarze i łucznicy polują na kormorany. Używają jednak terrakotowych kulek zamiast strzał, aby ogłuszyć ptaki i nie uszkodzić ich upierzenia. Polowanie na kormorany było uważane za szlachetną rozrywkę weneckich gentiluomini. Czekające na mężczyzn damy, w dziewiętnastowiecznej literaturze, były uważana za kurtyzany, jednak herb rodziny Torelli na wazonie oraz kilka elementów, które mogą być odczytane jako symbole czystości i wierności, raczej temu przeczą.
Cecha wspólna - wysokie buty
Wytworne arystokratki z kurtyzanami łączy jednak jeden element stroju - wysokie buty, zwane w Wenecji chopine, nosiły je bowiem zarówno dobrze urodzone damy, jak i prostytutki. Wysokie platformy miały chronić suknie przed wodą i błotem, z czasem stały się nieodzownym, modnym elementem ubioru (od XV do XVII w.). Ich wysokość podkreślała status właścicielki, najwyższe osiągały nawet 50 cm wysokości i praktycznie nie można było w nich chodzić. Kobiety w tak wysokich chopine wspierały się na ramionach swych towarzyszy lub służących. W Wenecji ograniczono przepisami wysokość platform do około 8 centymetrów, ale zakaz ten był powszechnie łamany. Wysokość zakrytych haftowanym aksamitem chopine w obrazie Carpaccia wskazywałaby, że obuta w nie kobieta mogła poruszać się samodzielnie. Holenderska projektantka Iris van Herpen wprowadziła chopine w pokazie wiosennym w 2016 roku, jednak buty te nie trafiły na ulice… .
14:59 2022_05_29 14_45_45_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 "Weneckie damy" i "Polowanie na lagunie" - obraz przecięty na pół (Jest taki obraz/Dwójka)
Obraz jako drzwiczki do szafki
Obraz zamówił u Vittore Carpaccia najprawdopodobniej senator Serenissimej i historyk Andrea Mocenigo, z potężnej weneckiej rodziny, która wydała wielu dożów i dostojników Republiki (jego imię i nazwisko widnieje na jednym z iluzjonistycznie malowanych listów na rewersie "Polowania na lagunie"). W gabinecie arystokraty i uczonego obraz pełnił funkcję drzwiczek, ozdobnego zamknięcia szafki. Po ich otwarciu ukazywało się trompe l'oeil - listy i notatki, rzekomo zawieszone na tasiemce. Wskazywałoby to, że obraz zamykał mebel pełniący funkcję sekretarzyka i przechowywano w nim cenne dokumenty.
Vittore Carpaccio, "Weneckie damy" (ok. 1491, Museo Correr w Wenecji) i "Polowanie na lagunie" (The Getty Museum w Los Angeles)
***
Tytuł audycji: Jest taki obraz
Prowadził: Michał Montowski
Gość: dr Grażyna Bastek
Data emisji: 29.05.2022
Godzina emisji: 14.45
