Historia Lukrecji - opowieść o honorze i hańbie

Kobieta z obrazu, o którym tym razem mówiliśmy, deklaruje swą cnotliwość i wierność wobec nieobecnego męża, biorąc za wzór rzymską heroinę Lukrecję.

"Portret kobiety zainspirowany historią Lukrecji" pędzla Lorenza Lotta

Foto: FERNANDO ALVARADO/PAP/EPA

Nie wiemy, kim jest ta piękna, elegancko ubrana dama. Zapewne jest młodą mężatką, na co wskazuje obrączka i wisiorek z puttami i rogami obfitości zakładany z okazji zamążpójścia. Kobieta, biorąc za wzór rzymską heroinę Lukrecję, deklaruje swą cnotliwość i wierność wobec nieobecnego męża. Być może to jego pusty fotel ukazany jest po lewej stronie.

Historię Lukrecji opisał Liwiusz. Żyła na początku VI wieku p.n.e.; została zgwałcona przez księcia Sekstusa Tarkwiniusza, który nocą zakradł się do jej pokoju. Po tym wydarzeniu postanowiła popełnić samobójstwo; ani ojciec, ani mąż nie byli w stanie odwieść jej od tego zamiaru. Jej ostatnie słowa zapisane są na kartce leżącej na stole, według nich nieczyste kobiety nie mogą żyć.

Młoda żona prezentuje widzom grafikę przedstawiającą Lukrecję ze sztyletem w dłoni. Samobójstwo Lukrecji uchroniło jej rodzinę przed hańbą. W czasach Lotta przekonania na temat honoru kobiety i czystości krwi były podobne do tych z czasów Liwiusza, a historia cnotliwej Lukrecji stanowiła wzór dla żon. Jej historia była często przedstawiana na obrazach dekorujących skrzynie posagowe, a imię rzymskiej bohaterki nadawano dziewczynkom ze szlachetnych rodzin.

Być może Lotto sportretował wenecką arystokratkę Lukrecję Valier, która poprzez małżeństwo weszła do znakomitej rodziny Pesaro (w zbiorach tej rodziny obraz znajdował się w XVIII wieku). Malowidło o poziomej kompozycji pozwoliło malarzowi wprowadzić elementy dopełniające wymowę obrazu, takie formaty malarz stosował już wcześniej w wizerunkach mężczyzn. Obraz, zachwycający dzisiaj pięknym kontrastem miedziowej zieleni i pomarańczowym realgarem, był pierwotnie znacznie bardziej kolorowy. W tle znajdowały się szerokie pionowe pasy różu i fioletu, a obrus miał niebieskie paski. Lotto zamalował kolorowe wzory, dzięki czemu cnotliwa małżonka, jej wymowne gesty i towarzyszące jej atrybuty są silnie wyeksponowane.

Posłuchaj

14:56 2022_11_27 14_45_02_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 Lorenzo Lotto, "Portret kobiety zainspirowany historią Lukrecji", ok. 1530-1533, National Gallery w Londynie (Jest taki obraz/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz

Prowadził: Michał Montowski

Gość: dr Grażyna Bastek

Data emisji: 27.11.2022

Godzina emisji: 14.45

mg/kor