Velázquez i jego malarski labirynt

Obrazy wymagają uwagi. Większości z nich wręcz nie da się ogarnąć na jeden rzut oka, i to nie ze względu na ich wielkość, lecz subtelną grę, w jaką artyści wciągają widzów. Mistrzem malarskiego labiryntu był Diego Rodriguez de Silva y Velázquez. Każdy jego obraz to zaproszenie do uczestnictwa w wyrafinowanej, wymagającej uwagi intrydze.

Diego Velázquez, "Scena kuchenna z Chrystusem w domu Marii i Marty", 1618, (National Gallery, Londyn)

Foto: A. Koch/Interfoto/Forum

Velázquez już we wczesnych, sewilskich płótnach pochłonięty był koncepcją obrazu o skomplikowanej, nie do końca oczywistej przestrzeni malarskiej. To, co powinno być najważniejsze - na przykład scena religijna - widoczne jest zazwyczaj w oddaleniu.

Scena z Chrystusem w domu Marii i Marty ukazana jest poprzez służący do podawania jedzenia otwór, łączący kuchnię z sąsiednim pokojem. Natomiast pierwszy plan zajmują dwie kobiety, stara kucharka i jej młoda pomocniczka, oraz prosta martwa natura. Ale czy ktoś widział lepiej namalowane ryby, czosnek i jajka? Kobiety przygotowują prostą potrawę – aioli, majonezowy sos do ryb.

Współcześni Velázquezowi hiszpańscy widzowie nie widzieli nigdy wcześniej (chyba że na niderlandzkich obrazach lub rycinach), aby scena kuchenna poprzedzała oddalone przedstawienie religijne. A koncepcję malarskiej przestrzeni Velázquez już wkrótce wzbogaci jeszcze o lustra i to, co się w nich odbija.

"Scena kuchenna z Chrystusem w domu Marii i Marty" tworzyła najprawdopodobniej parę z innym dziełem o bardzo zbliżonym formacie, a przede wszystkim podobnej malarskiej przestrzeni. W "Scenie kuchennej z Chrystusem w Emaus" młoda dziewczyna, podobnie jak kucharki z poprzedniego obrazu, skupiona jest na tym, co dzieje się za jej plecami - w sąsiednim pomieszczeniu. W obu malowidłach kobiety uważnie słuchają słów Chrystusa, przerywając codzienną krzątaninę.

Diego Velázquez, "Scena kuchenna z Chrystusem w domu Marii i Marty", 1618, (National Gallery, Londyn)

Posłuchaj

15:40 2023_02_19 14_45_05_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 Velázquez i jego malarski labirynt (Jest taki obraz/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz

Prowadził: Michał Montowski

Gość: dr Grażyna Bastek

Data emisji: 19.02.2023

Godzina emisji: 14.45

mg/mo