Muza Klio posiada atrybuty pozwalające ją rozpoznać: wieniec laurowy, trąbkę fanfarową i księgę. Wiele innych elementów tej kompozycji również niesie znaczenie. Nie jest ono jednak jednoznaczne, najsłynniejsze dzieło Johannesa Vermeera posiada kilka interpretacji, i to różniących się odczytaniem zawartych w nim aluzji. "Znaczące" w kompozycji elementy to Klio, ale też mapa na ścianie, żyrandol i przedmioty znajdujące się na stole.
Mapa jest dziełem Claesa Janszoona Visschera, przedstawia 17 prowincji i 20 widoków najważniejszych miast Niderlandów. Powstała w 1636 roku i odzwierciedla terytorium kraju pod panowaniem Habsburgów, przed podziałem na część południową, która pozostała pod panowaniem hiszpańskim i część północną, obwołaną Republiką Zjednoczonych Prowincji. Czym zatem intencją Vermeera było odniesienie do czasów, gdy Delft, jego rodzinne miasto, należało do innego politycznego ładu? A może to pochwała sztuki i wielkości dawnych Niderlandów zanim zostały one podzielone?
Nie jest również jasne dlaczego Vermeer podjął się namalowania tej tajemniczej kompozycji. Jedna z hipotez zakłada, że powstała w związku z budową i wyposażaniem cechu Św. Łukasza w Delft. W latach 60. XVII wieku w pobliżu domu Vermeera powstawał budynek gildii. Malarz był członkiem zarządu cechu i wielokrotnie wybierano go na przewodniczącego stowarzyszenia. Być może zatem kompozycja była osobistą wypowiedzią Vermeera na temat sztuki, którą sam się parał; apoteozą malarstwa, najdoskonalszej ze sztuk obrazujących rzeczywistość, opartej na naśladownictwie i rysunku, o czym świadczyć mogą gipsowa maska i szkicownik. Może nawet przeznaczył obraz do dekoracji nowej siedziby?
15:00 2022_08_21 14_45_29_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 Johannes Vermeer "Alegoria malarstwa" (Jest taki obraz/Dwójka)
Inna hipoteza wiąże powstanie obrazu z wizytą, jaką w 1663 roku odbył w domu Vermeera Balthasar de Monconys. Francuski podróżnik i dyplomata zapisał w swym dzienniku, że gospodarz nie mógł mu wówczas pokazać żadnego swego dzieła. Może zatem „Alegoria malarstwa” miała pełnić rolę wizytówki talentu mistrza, a zarazem wyrafinowany komentarz do uprawianej przez niego sztuki?
Johannes Vermeer, "Alegoria malarstwa", ok. 1663-1665, płótno, 120 x 100 cm, Kunsthistorisches Museum w Wiedniu
***
Tytuł audycji: Jest taki obraz
Prowadził: Michał Montowski
Gość: dr Grażyna Bastek
Data emisji: 21.08.2022
Godzina emisji: 14.45
