Wiejskie teatry weselne na Radomszczyźnie

"Organista z bakałarzem zjedli kluski za ołtarzem", "Zdjęciorz", "Dziad amerykański" - to kilka przykładów przedstawień, o których w "Źródłach" opowiedzieli Andrzej Bieńkowski i Maria Siwiec z Gałek Rusinowskich.

Fragment widowiska - panna młoda przed oczepinami.

Foto: Z archiwum NAC

Na teatry weselne składało się wiele specyficznych improwizowanych komedii odgrywanych na weselach na Radomszczyźnie. Po oczepinach chętni i przygotowani goście weselni stawali się na chwilę aktorami, przebierali się i odgrywali kolejne sceny weselnej farsy. Teatry przekraczały pewne tabu: śmiano się z księży, starszych osób, bogatych i biednych, a nawet ze śmierci. 

Jeden z takich spektakli pt. "Organista z bakałarzem zjedli kluski za ołtarzem" mogli oglądać uczestnicy Targowiska Instrumentów podczas minionego właśnie Festiwalu Wszystkie Mazurki Świata. Jak opowiadała Maria Siwiec, ludzie chętnie brali kiedyś udział w tego typu przedstawieniach.

- Kiedyś oczepiny urządzano w drugi dzień wesela i one długo trwały. Wymyślano więc różne zabawy i teatrzyki, ludzie się z tego cieszyli, bo to było urozmaicenie. Wystawiano takie spektakle na zabawach - czasem były ciekawsze jak potańcówki i niektórzy specjalnie na nie przyjeżdżali - opowiadała słynna śpiewaczka z Gałek Rusinowskich.

- To rzecz zapomniana, którą odkryłem na podstawie zdjęć z lat 60. - wyjaśnił prof. Andrzej Bieńkowski, pomysłodawca festiwalowego spektaklu. - Nam wesela kojarzą się dziś już tylko z oczepinami, a to były poważne spektakle w stylu commedia dell'arte. 

Znanymi postaciami byli Organista, Zdjęciorz czy Słomiany Janek. - Parodiowano w ten sposób księży, Żydów, panów, dziedziców, lekarzy - opowiadał prof. Bieńkowski - to był teatr wyzwolony, błazeńczy, prymarna, groteskowa komedia. Pokazywał zupełne szaleństwo dawnych wesel, gdzie zabawy były improwizowane, bezgraniczne śmieszne, proste. To w istocie tez bezpośredni, jarmarczny humor, na którym zbudowano potęgę teatru europejskiego.

Więcej szczegółów o początkach tych form teatralnych oraz ponownemu ich odkryciu - w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji:  Źródła

Prowadziła: Magdalena Tejchma

Goście: prof. Andrzej Bieńkowski (etnograf), Maria Siwiec (śpiewaczka z Gałek Rusinowskich)

Data emisji: 29.04.2019

Godzina emisji: 15.15

at/bch