- Podręcznik do nauki muzyki góralskiej „Muzyka Skalnego Podhala” to owoc mojej trzydziestoletniej pracy badawczej i pedagogicznej – mówił autor, Krzysztof Trebunia-Tutka. – Wydawnictwo obejmuje cały repertuar uznawany za tradycyjny, grywany przez góralskich skrzypków.
Repertuar ten był tworzony był przez setki lat, skrystalizował się pod koniec wieku XIX. Krzysztof Trebunia-Tutka miał możliwość poznać wiele nut od grających je mistrzów, a także usłyszeć historie melodii.
- Odnoszę się z szacunkiem do pięknej tradycji nazywania poszczególnych melodii nazwiskami ważnych dla kultury góralskiej postaci, które daną melodię traktowali jako swoją ulubioną. To nie tylko muzykanci, ale też zbójnicy, przewodnicy, kurierzy tatrzańscy. Wśród nich byli także nie-górale, którzy sztukę góralską wynosili do rangi sztuki narodowej, jak choćby Karol Szymanowski czy Kazimierz Przerwa-Tetmajer – zaznaczał nasz rozmówca.
Krzysztof Trebunia-Tutka ograniczył się do tematów muzycznych ze ścisłego Skalnego Podhala – historycznego regionu Górali Tatrzańskich i Zakopiańskich – by jak najdokładniej przedstawić kulturę muzyczną i najbardziej klasyczny repertuar, uznawany dziś za tradycyjny. Jak wskazuje autor, podręcznik nie jest monografią muzyki góralskiej, ale w trzech tomach udało się napisać o historii muzyki góralskiej i wspomnieć muzykantów, którzy tę muzykę tworzyli. A przede wszystkim zanotować partie prymu, sekundu i basowania!
- Wiadomo, że górale grają dziś melodie z całych Karpat, z Bałkanów. Ale przyszedł czas, by uporządkować materiał tradycyjny. Dawne nuty, sposób ich interpretacji, by góralski styl nie rozmył się w muzyce współczesnej, która jest ciekawa, dostarcza inspiracji. Jednak dla mnie najważniejsza jest moja muzyka, ta, której słuchałem codziennie w domu rodzinnym.
A w domu rodzinnym Trebuniów-Tutków muzyka brzmiała od rana do nocy. Do ojca Krzysztofa – Władysława – jednego z najwybitniejszych prymistów przychodzili koledzy, by wspólnie pomuzykować i o muzyce porozmawiać. Wyrastanie wśród góralskich nut i emocji towarzyszących spotkaniom muzyków, pozwoliło Krzysztofowi Trebuni-Tutce na bardzo wnikliwe i szerokie podejście do tematu kultury muzycznej Podhala.
Autor przedstawia nuty skategoryzowane w 10 grup melodii podhalańskich. M.in. wierchowe, sabałowe, krzesane, zielone, na pastorałkach kończąc. Integralną częścią podręcznika „Muzyka Skalnego Podhala” są nagrania. Trebunia-Tutka z każdej grupy melodii wybrał te najbardziej typowe, by dobrze oddać charakter nut, wszystkie dostępne są na stronie internetowej Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Na 3 tomy podręcznika składają się: Garść teorii – zapis historii muzyki góralskiej, jej podstawowych cech, Zapis palcowy – rysunki zapisu palcowego, z legendą i Zapis nutowy oraz nagrania audio. Dołączony jest także słowniczek gwary, co pozwala na lepsze zrozumienie tekstów góralskich przyśpiewek.
Co warto zaznaczyć, zapis palcowy to autorski sposób zapisu Krzysztofa Trebuni-Tutki, pozwalający jego uczniom notować motywy muzyczne, warianty i podstawowe ozdobniki w melodii. Zapis zawiera również etapy trudności, dzięki czemu uczeń może próbować swoich sił na każdym poziomie nauki.
- Mam wydany 90 lat temu zbiór góralskich melodii Stanisława Mierczyńskiego. To mała partytura: prym, sekund i bas. To był mój pierwszy zbiór dobrze zanotowanych melodii góralskich. Do dziś nie ukazał się lepszy. Mam nadzieję, że trzytomowy podręcznik zapełni tę lukę. Chcę pokazać, że muzyka góralska warta jest tego, by dogłębnie ją poznać – mówił Krzysztof Trebunia-Tutka.
Krzysztof Trebunia-Tutka i Jan Trebunia-Tutka na Festiwalu Zbliżenia Kultur 2016, Łochów.
W drugiej części audycji fragment koncertu 3MA Nowa Tradycja 2018 niezwykłego tria muzycznego, które tworzyli: Ballaké Sissoko (kora), Driss El Maloumi (lutnia oud) oraz Rajery (valiha) (Mali, Madagaskar i Maroko).
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Kuba Borysiak
Gość: Krzysztof Trebunia-Tutka
Data emisji: 26.04.2021
Godzina emisji: 15.15
mat. pras./mg
