Opada kurz po wczorajszej gali rozdania Nagród im. Oskara Kolberga i wieńczącej ją potańcówce, a my oddajemy głos laureatom. Zapraszamy na relację z wczorajszego wydarzenia i rozmowy z niektórymi laureatami Nagrody: Józefą Szewczyk z Zespołu Śpiewaczego Łukowa IV, harmonistą Czesławem Adamczykiem z Kapeli Braci Adamczyków, Lidią Biały – laureatką specjalnego wyróżnienia wskazanego przez Mistrza oraz Stanisławem Wyżykowskim, lirnikiem z Haczowa.
Przeczytaj:
Kapela braci Adamczyków
„Ścigłe” mazury braci Jana i Czesława Adamczyków
Kapela Braci była jedną z najsłynniejszych w regionie! Pochodzący z Leszczyn koło Szydłowca od lat 50. do 80. XX wieku od dziecka grali „ścigłe”, czyli szybkie, mazurki, a także: oberki, polki, a później pożądane wtedy tanga, samby, rumby, charlesony.
Czesław Adamczyk (1935) to starszy z braci z Adamczyków. Obecnie Kapelę tworzy z Janem Adamczykiem oraz Kataryną Zedel, która dba o kontynuację ich muzycznego dziedzictwa.
- Harmonie były drogie jak nie wiem! – wspominał Czesław Adamczyk – Ojciec zrobił takie małe skrzypce, na których najpierw grałem, a dla Jana – bębenek z sita. Potem ojciec sprzedał krowę i kupił nam taką małą harmoszkę. Janek jeszcze nie grał na skrzypcach, tylko na bębenku. I żeśmy grywali! Na potańcówkach, na weselach…
Czesław Adamczyk jako twórca i rekonstruktor harmonii jest tegorocznym laureatem Festiwalu „Jawor u źródeł kultury”. Owocny rok dla Kapeli Adamczyków!
Przeczytaj także:
Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV
Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV – żywa biłgorajska nuta
Józefa Szewczyk, członkini zespołu z Łukowej IV. Dlaczego „Łukowa IV”? Przede wszystkim, żeby podkreślić, że to nie Łukowa I – „konkurencyjny” dawniej zespół śpiewaczy. ZŚ z Łukowej IV istnieje od 1987 roku. Jego założycielka dołączyła już do „Niebiańskiej Orkiestry”.
- Było nas więcej. Ale ze względy na wiek, ze względu na zdrowie, niestety, odchodzą w górę panie. Dziś jest nas siedem – mówiła z żalem Józefa Szewczyk. – Młode pokolenie mówi, że to „nie te klimaty”. Ale muszę się pochwalić, że mamy taką młodą dziewczynę, która jeszcze z nami nie śpiewa, ale trochę ją uczymy i mamy nadzieję, że będzie.
Pieśni śpiewane przez Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV to utwory przekazywane przez pokolenia od babć i prababć. Śpiewaczki posługują się gwarą z pogranicza Polski i Ukrainy.
Przeczytaj:
Stanisław Wyżykowski - nestor lirników
Stanisław Wyżykowski. Legendarny lirnik z Haczowa, o którym śpiewają ballady
- To wielka radość i wielka niespodzianka. W 1967 pierwszą lirę wykonałem. I co lira jedna, to coraz lepsza. Ulepszałem je w wyglądzie, tonie… Trafiali do mnie z Podlasia, z Rybnika… Minister dał dofinansowanie i prowadziłem dla nich naukę. Ale ja nie tylko liry wykonuję – mówił nestor polskich lirników, Stanisław Wyżykowski.
W ciągu kolejnych lat Wyżykowski budował kolejne liry, ale nie tylko, spod jego rąk wyszły: organistrum, skrzypce laskowe, basetle, cymbały, kontrabasy…
W maju 2017 roku w miasteczku Galicyjskim skansenu w Sanoku otwarto Pracownię Lutniczą Mistrza Stanisława – miejsce upamiętniające dorobek Wyżykowskiego.
O mistrzu z Haczowa krążą już legendy i śpiewane są na jego cześć peany. Oczywiście z towarzyszeniem liry korbowej!
Lidia Biały – wyróżniona przez Mistrza Kazimierza Marcinka
- Ostatnio znalazłam nawet zdjęcie w albumie rodzinnym, kiedy widzę plastykowe skrzypce-zabawkę. To był ten moment, kiedy zafascynowałam się tym instrumentem! Jako dziecko nie chciałam oglądać wieczorynek, chciałam oglądać transmisje z filharmonii! Tą drogą poszłam – wspominała Lidia Biały.
Ale muzyka klasyczna nigdy do końca nie leżała młodej skrzypaczce. Bliżej było jej do melodii ludowych, zaczęła udzielać się w gminnej kapeli, chodzić na próby muzykantów z Trzciany, gdzie prymistą był Kazimierz Marcinek. „To była świętość – wspomina Biały – nie mogłam opuścić ani jednej próby”.
- I tak sobie gramy z Panem Kazimierzem od lat. Z małą przerwą na moje studia. Pan Kazimierz jest bardzo serdecznym człowiekiem. Cierpliwie tłumaczy wszelkie niuanse swojego koronkowego zdobienia linii melodycznej. Bardzo się lubimy, cieszymy się swoim towarzystwem.
W audycji zabrzmiała także:
Muzyka Efréna Lópeza. Tym razem jako Trio Sabir wraz z Spyrosem Kaniarisem i Diegiem Lópezem wykonują nowoczesną muzykę modalną ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.
Muzyka z najnowszego albumu grupy Tinariwen.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Magdalena Tejchma
Data emisji: 13.07.2023
Godzina emisji: 15.15
