Radio Wolna Europa - największy sukces w ideologicznej zimnej wojnie

- RWE było rozgłośnią polską, a nie zagraniczną nadającą po polsku. Patrzyliśmy na ważne sprawy z punktu widzenia odbiorcy w Polsce - mówił Marek Łatyński, ostatni dyrektor RWE.

- Uruchomienie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa było największym sukcesem w ideologicznej zimnej wojnie Zachodu ze Wschodem - te wypowiedziane niegdyś przez prezydenta Nixona słowa przywołał w swoich wspomnieniach Marek Łatyński, którego - z nagrań archiwalnych - usłyszeliśmy w Dwójkowej audycji. Mimo tego, że polska sekcja - jako część  RWE - była finansowana przez Amerykanów, jej zadanie nie polegało na reprezentowaniu polityki zagranicznej czy wewnętrznej USA. - Zasadą było patrzenie na sprawy międzynarodowe z punktu widzenia kraju odbiorcy, czyli w tym przypadku Polaków - podkreślał Marek Łatyński. Jak głosiła sama nazwa, Głos Wolnej Polski RWE (tak do maja 1958 roku oficjalnie tytułowała się Rozgłośnia Polska) był tworzony przez Polaków i dla nich - tych za żelazną kurtyną, pozbawionych źródeł informacji niezależnej, prawdziwej.
- RWE było drogowskazem nie tylko dla wszystkich działań niepodległościowych w kraju, ale również odegrało wielką rolę w dziedzinie kulturalnej - przypominał, już w latach 90., Jerzy Giedroyc. W istocie, trudno byłoby wyliczyć wszystkich ważnych dla polskiej kultury ludzi, którzy pojawili się w RWE - lub o których na antenie mówiono. Czapski, Gombrowicz, Tyrmand, Wierzyński, Herling-Grudziński, Miłosz, Rubinstein – to niektóre z tysięcy głosów, które zagościły przed mikrofonem Rozgłośni Polskiej. Jak podkreślał w Dwójkowej audycji prof. Jerzy Pomianowski, znakomity tłumacz, współpracownik RWE, znamienny i znaczący był w Rozgłośni stosunek do słuchacza. W wielkim skrócie można byłoby go określić mianem: poważny, oparty na zaufaniu, zakładający wysoki poziom intelektualny słuchającego. - Po audycjach Radia Wolnej Europy można było się poczuć podniesionym na duchu. W pewnym sensie docenionym - mówił Jerzy Pomianowski.
- Cudownie opowiadał Tadeusz Nowakowski. Ks. Tadeusz Kirschke mówił o religii z nieprawdopodobnym zapałem. Jak byłem wtenczas agnostykiem, ręce bym mu całował - opowiadał Pomianowski. Swoimi wspomnieniami ze słuchania RWE podzielił się również pisarz Marek Nowakowski. Przywoływał wspaniałe głosy: Wittlina, Jeleńskiego, Herlinga-Grudzińskiego, audycje sportowe z niezrównanym sprawozdawcą Trojanowskim czy też fascynujące felietony podróżnicze Wacława Zbyszewskiego.
Jak więzień Władysław Bartoszewski dowiedział się o istnieniu "imperialistycznej agentury" zwanej RWE? Dlaczego zespół włoskich muzykantów zaśpiewał po polsku (korzystając z zapisu fonetycznego...) nasze przeboje ludowe? Na czym polegał fenomen audycji Jana Nowaka-Jeziorańskiego, że - jak stwierdził Pomianowski - były niczym gwóźdź do trumny komunizmu? Zapraszamy do wysłuchania audycji "Mówi Radio Wolna Europa", w której usłyszeliśmy: ostatniego dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE Marka Łatyńskiego, Macieja Morawskiego - korespondenta RWE w Paryżu w latach 1965 -1992, Jana Tyszkiewicza (od 1961 w RWE, gdzie kierował działem muzyczno-rozrywkowym), prof. Władysława Bartoszewskiego, prof. Jerzego Pomianowskiego oraz Marka Nowakowskiego.

Audycję przygotowały Ewa Stocka-Kalinowska i Joanna Szwedowska.
***

3 maja 1952 roku polska sekcja Radia Wolna Europa rozpoczęła z Monachium nadawanie stałych audycji w języku polskim. Jej pierwszym dyrektorem został kurier i emisariusz Komendy Głównej AK i Rządu RP na uchodźstwie Jan Nowak-Jeziorański. Zobacz więcej
Program Drugi Polskiego Radia przygotował z okazji tego ważnego jubileuszu 10-odcinkowy cykl audycji, których celem jest przypomnienie roli i działalności w RWE polskich pisarzy i tworzonych przez nich audycji oraz programów. W trzech wyemitowanych już odcinkach wysłuchaliśmy opowieści o poprzednikach RWE (rozgłośni, które omijając cenzurę, docierały do kraju), o niełatwych początkach Polskiej Rozgłośni oraz o głośniej sprawie Józefa Światły.
W związku z 60. rocznicą rozpoczęcia nadawania audycji Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa z Monachium, Polskie Radio uruchomiło serwis wolnaeuropa.polskieradio.pl.