- Moje zainteresowanie Rumunią wzięło się z zainteresowania prawosławiem i górami - mówiła w "Notatniku Dwójki" dr Ewa Kocój. - Zawsze w trakcie wędrówek po polskich górach dochodząc do granicy zastanawiałam się, co jest dalej. Zanim pierwszy raz pojechałam do Rumunii zobaczyłam zdjęcia tych niesamowitych malowanych od zewnątrz monastyry. Urzekły mnie i postanowiłam zająć się nimi bliżej.
Oryginalność metody Ewy Kocój polega na zastosowaniu zasad antropologii kultury. Badania skoncentrowane są na punkcie widzenia zwykłych ludzi, twórców danej kultury.
- W przypadku malowanych monastyrów, mimo prowadzonych od stu lat badań, nikt nie zadał pytania o to, co ludzie widzą w tych malowidłach, w jaki sposób odbierają freski. Zaczęłam więc pytać okolicznych mieszkańców o te malowidła, o legendy z nimi związane… Okazało się, że to, co widzą jest zupełnie inne od spojrzenia historyków sztuki czy teologów. Spojrzenie mieszkańców wynika z kultury, w której żyją, z ich obrzędów, wierzeń i mitów.
Monastyry były budowane w XV wieku, zewnętrzne polichromie powstały przede wszystkim w XVI wieku. Istnieją pewne tendencje, które można wyróżnić: na przykład sceny Sądu Ostatecznego umieszczane są po stronie zachodniej, wiązanej ze śmiercią. Na scianie wschodniej umieszcza się sceny związane z Rajem.
Zapraszamy do posłuchania rozmowy z Ewą Kocój.
Dr Ewa Kocój - podwójna stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, etnografka, antropolożka kultury po studiach na UJ, adiunkt w Instytucie Kultury UJ. Interesuje się niematerialnym dziedzictwem kultury, współczesną religijnością, antropologicznymi interpretacjami wyobrażeń i symboli kulturowych; duchowością prawosławną kręgu Karpat. Ważne miejsce w jej badaniach zajmuje także ikonografia prawosławna i sztuka ludowa. Prowadzi badania nad kulturą religijną Rumunii na tle innych krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, wschodnimi pograniczami oraz stereotypami narodowymi, etnicznymi i religijnymi.
Beneficjentka Programu KWERENDA Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. To stypendium umożliwiło jej pobyt w Rumunii i zbieranie materiałów do pracy doktorskiej na temat "Malowanych cerkwi i monastyrów Bukowiny Południowej". Jest również laureatką Nagrody im. Artura Rojszczaka przyznawaną przez FNP za "umiejętność przekraczania barier wyznaczonych przez własną specjalizację naukową i odniesione sukcesy na polu działalności społeczjnej i dydaktycznej".
Audycję przygotowała Katarzyna Kobylecka.
