Mimo że wiolonczelista jest rodowitym Sycylijczykiem, świątynię mógł odwiedzić dopiero w 1995 roku, gdy poproszono go o występ podczas otwarcia odrestaurowanego kościoła. Konstrukcja szesnastowiecznej świątyni nigdy nie została ukończona; budynek początkowo służył jako teatr, w czasach dżumy – jako szpital, następnie pełnił funkcję stodoły, a do 1986 roku znów szpitala. Dekadę później niezwykły zabytek udostępniono publiczności, w trakcie uroczystego otwarcia Sollima wraz ze swoim zespołem po raz pierwszy wykonał "Spasimo".
„To utwór złożony z echa dźwięków przeszłości, jakie przetrwały w tych starych murach” – wyjaśnia artysta. Pierwsza część jego utworu – "Harmonia" – ma ukazać podobieństwo między architekturą a muzyką. Później wiolonczela skowyczy z bólu we fragmencie przypominającym o umierających w kościele ofiarach dżumy. Natomiast trzecia część utworu jest pełna nadziei – przywołuje cud związany z historią kościoła. Mnisi z Santa Maria dello Spasimo zamówili u słynnego Rafaela obraz ukazujący patronkę świątyni – Matkę Boską – targaną spazmami bólu na widok Jezusa upadającego pod ciężarem krzyża w drodze na Golgotę. Namalowane w Rzymie dzieło wysłano drogą morską do Palermo, ale podczas burzy żaglowiec zatonął wraz z wszystkimi podróżnymi i całym ładunkiem. Zapakowany w skrzynię obraz Rafaela w nienaruszonym stanie morze wyrzuciło na brzeg w Genui, a dziś malowidło można oglądać w Muzeum Prado w Madrycie.
Kolejny fragment Spasimo zdominowany jest przez arabskie rytmy nawiązujące do muzyki starożytnej Grecji, a także do kultury diaspory żydowskiej w Palermo. W części "Porta dei Greci" Sollima opowiada o tyglu kulturowym w swoim rodzinnym mieście założonym jako grecka kolonia, a później przejmowanym przez kolejnych przybyszów – z Afryki, Europy, Półwyspu Arabskiego. Finał utworu nawiązuje wreszcie do patronki kościoła i do obrazu Rafaela Santiego. Sollima postrzega historię Santa Maria dello Spasimo jako swego rodzaju drogę krzyżową, zapis wielu bolesnych wydarzeń, które były udziałem mieszkańców jego rodzinnego Palermo.
[Joanna Michalska]
Program:
Giovanni Sollima I canti (wybrane części: Intersong I, Numeri e santi I, Intersong II, Lamentu, Intersong III)
Komitas Wardapet Trzy tradycyjne pieśni ormiańskie
Giovanni Sollima Spasimo
Wyk. Giovanni Sollima - wiolonczela, kierownictwo artystyczne, Gabriele Bellu - skrzypce, Matteo Amadasi - altówka, Andrea Waccher - wiolonczela, Marco Amico - gitara, Giovanni Caruso - instrumenty perkusyjne i klawiszowe, Riccardo Scilipoti, Luigi Sollima - flety
(Lubiąż, Kościół Wniebowzięcia NMP opactwa Cystersów, 6.09.2014)
***
Na audycję "Filharmonia Dwójki" zapraszamy w niedzielę (31.05) w godzinach 19.00-21.30. Program poprowadzi Marek Zwyrzykowski.
materiały promocyjne/mm/mc
