Antoni Słonimski i "Wspomnienia warszawskie"

W kolejnej odsłonie cyklu "To się czyta" posłuchamy fragmentów "Wspomnień warszawskich" autorstwa Antoniego Słonimskiego. Sejm ustanowił rok 2025 właśnie Rokiem Antoniego Słonimskiego, bowiem "w 2025 roku przypada 130. rocznica urodzin tego wybitnego poety, pisarza, tłumacza, publicysty, rysownika i krytyka literackiego, człowieka wielu talentów" - jak napisano w uchwale.

Antoni Słonimski

Foto: NAC

Przypomniano, że "w swojej działalności publicznej Antoni Słonimski sprzeciwiał się przemocy politycznej". Mawiał, "że Bóg powierzył mu humor Polaków, a połączenie zjadliwego dowcipu i ciętej satyry zapewniało mu grono wiernych czytelników w dwudziestoleciu międzywojennym".

Był jednym ze współtwórców pierwszej w wolnej Polsce kawiarni literackiej Pod Pikadorem, a niedługo potem –grupy poetyckiej Skamander. Po wybuchu II wojny światowej wraz z żoną przedostał się do Francji, a później do Anglii.

W uchwale napisano, że "po powrocie do kraju został prezesem Związku Literatów Polskich oraz członkiem zarządu polskiego PEN clubu, ale szybko popadł w niełaskę partii". Angażował się w działania opozycyjne, walczył z cenzurą, a w 1964 roku złożył w kancelarii premiera List 34, w wyniku czego wydano wobec niego zakaz druku i wyjazdów zagranicznych. Po wydarzeniach Marca 1968 roku padł ofiarą nagonki antysemickiej, a jego nazwisko kompletnie zniknęło ze środków masowego przekazu.

Gdy Antoni Słonimski zmarł 4 lipca 1976 roku, nie wolno było drukować klepsydr informujących o jego pogrzebie. "Cenzura po raz ostatni dotknęła poetę, kiedy jego samego już nie było. Pozbawione ingerencji cenzorów dzieła można było przeczytać dopiero w Wolnej Polsce" - przypomniano. My w naszym cyklu pragniemy przypomnieć fragmenty jego „Wspomnień warszawskich”, nostalgicznej opowieści o mieście, w którym się urodził, a po wybuchu wojny, na 12 lat opuścił. Ten mistrz felietonu i gawędy wracał do Warszawy, jaka już nie istniała, jak przed laty Prus czy Stefan Wiechecki, popularny "Wiech" opowiadał osobiste, błyskotliwe historie, których był obserwatorem, a nierzadko i bohaterem.

W 1988 roku fragmenty "Wspomnień warszawskich" Antoniego Słonimskiego nagrał dla Polskiego Radia Andrzej Szczepkowski.

***

Do wysłuchania audycji To się czyta zapraszamy od wtorku do piątku (13-17.01) o godz. 9.30. Cykl przygotowała Elżbieta Łukomska.

dz/pg