Krakowskie początki
Sławomir Mrożek urodził się 29 czerwca 1930 roku w Borzęcinie, małym galicyjskim miasteczku, gdzie jego ojciec pracował jako urzędnik pocztowy. Omyłkowo w borzęcińskiej kancelarii wpisano mu inną datę urodzenia - 26 czerwca. Przyszły pisarz ukończył krakowskie gimnazjum im. B. Nowodworskiego, potem studiował architekturę, filozofię orientalną i sztukę. Od 1950 roku współpracował z "Dziennikiem Polskim", Krakowskim Teatrem Satyryków, studenckim teatrem satyrycznym "Bim-Bom" z Gdańska, kabaretem "Szpak" i "Piwnicą pod Baranami".
Pierwszy sukces odniósł w 1950 roku - otrzymał nagrodę "Szpilek" za rysunkowe żarty. Od 1953 roku Mrożek publikował systematycznie serie satyrycznych rysunków. Dzięki nim, a także pełnym czarnego humoru opowiadaniom, wcześnie stał się autorem niezwykle popularnym, zajmującym osobne miejsce we współczesnej polskiej literaturze.
Debiutanckie "Opowiadania z Trzmielowej Góry"
Debiutem książkowym Mrożka stały się wydane w 1953 roku zbiory satyrycznych opowiadań - "Opowiadania z Trzmielowej Góry" i "Półpancerze praktyczne". W roku 1956 ukazała się powieść satyryczna "Maleńkie lato", a w 1957 tom opowiadań "Słoń" oraz zbiorek rysunków "Polska w obrazkach". Jako dramaturg Mrożek debiutował wystawioną w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w 1958 roku sztuką "Policja".
Do 1963 roku ukazały się w Polsce m.in.: "Ucieczka na południe" (1961), kolejny tom opowiadań - "Deszcz" (1962) - i sztuki teatralne, m.in. "Męczeństwo Piotra Oheya" (1958), "Indyk" (1961), "Karol" (1961), "Na pełnym morzu" (1961), "Zabawa" (1962), "Kynolog w rozterce" (1962), "Czarowna noc" (1963), "Śmierć porucznika" (1963) i jeden z najważniejszych utworów Mrożka - "Tango" (1964).
Okres emigracji
W latach 60. Mrożek stawał się popularny poza granicami kraju - w 1963 roku w Niemczech wydano trzytomowy zbiór jego dramatów; we Francji za "Słonia" otrzymał "Prix de l'Humour Noir", a trzy lata później ukazało się tam dwutomowe wydanie jego sztuk.
W 1963 roku wyemigrował na ponad 30 lat. Najdłużej mieszkał we Francji, gdzie, jak sam mówił, "zapuścił korzenie". W Polsce od 1973 roku złagodzono obowiązujące od 1968 roku embargo na publikowanie Mrożka. Ukazały się wówczas m.in. "Szczęśliwe wydarzenie" (1973), "Rzeźnia" (1973), "Emigranci" (1974). Po wprowadzeniu stanu wojennego pisarz ogłosił na Zachodzie "List do cudzoziemców", zastrzegł też publikowanie swoich utworów w polskiej prasie i pokazywanie sztuk w polskiej telewizji. Natomiast w polskich teatrach sztuki Mrożka święciły w tym okresie triumfy.
10:33 2023_10_16 11_03_01_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Sławomir Mrożek "Zagadki bytu. Wybór opowiadań". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 1 (To się czyta/Dwójka)
10:32 2023_10_17 11_01_09_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Sławomir Mrożek "Zagadki bytu. Wybór opowiadań". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 2 (To się czyta/Dwójka)
09:39 Dwojka_To_sie_czyta_2023_10_18-11-01-01.mp3 "Zagadki bytu. Wybór opowiadań". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 3 (To się czyta/Dwójka)
10:34 Dwójka to się czyta 19.10.2023.mp3 "Zagadki bytu. Wybór opowiadań". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 4 (To się czyta/Dwójka)
09:35 Dwojka_To_sie_czyta_2023_10_20-11-00-58.mp3 "Zagadki bytu. Wybór opowiadań". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 5 (To się czyta/Dwójka)
Powrót do Krakowa
W 1989 roku Mrożek wraz z żoną - Susaną - przeprowadzili się do Meksyku na farmę Epifania. Lata 90. przyniosły wydanie "Dramatów", "Małych próz" i "Rysunków" (1991) oraz "Miłości na Krymie" (1993). Pisarz przebył operację tętniaka mózgu, Mrożkowie musieli też zrezygnować z pobytu w Epifanii. W 1996 roku wrócili do Krakowa.
W 2002 roku pisarz miał udar mózgu, po którym został dotknięty afazją (utratą zdolności posługiwania się językiem, zarówno w mowie, jak i w piśmie). Lekarz poradził mu spisywanie wspomnień w celach terapeutycznych. Efektem tej pracy była autobiograficzna książka pt. "Baltazar", opublikowana w 2006 roku.
Ostatnia sztuka
W czerwcu 2008 roku pisarz po raz drugi zdecydował się na emigrację ze względu na stan zdrowia. Osiadł w Nicei. Ostatni raz Mrożek odwiedził Polskę w czerwcu 2013 roku - wziął udział w premierze swojej najnowszej sztuki pt. "Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" w Teatrze Polskim w Warszawie. Zmarł 15 sierpnia 2013 roku w Nicei.
***
Tytuł audycji: To się czyta
Przygotowała: Elżbieta Łukomska
Data emisji: 16-20.10 2023
Godz. emisji: 11.00
mo/pg/mgc
