Jury w składzie Lilianna Stawarz, Dorota Kozińska i Piotr Kamiński odstąpiło od wybrania najlepszego nagrania, w zamian umieściło dwa nagrania na drugim schodku podium, a są to następujące wykonania:
- Emanuela Galli (Muzyka, Eurydyka), Mirko Guadagnini (Orfeusz), Marina De Liso (Posłanka), Ensemble La Venexiana, dyr. Claudio Cavina (luty 2006 Modena; CD Glossa 2007/2017)
- Monica Piccinini (Muzyka), Furio Zanasi (Orfeusz), Anna Simboli (Eurydyka), Sara Mingardo (Posłanka), Concerto Italiano, dyr. Rinaldo Alessandrini (luty 2007, Accademia di Santa Cecilia, Rzym; CD Naïve 2007)
Pozostałe nagrania, które zabrzmiały w audycji:
- Lynne Dawson (Muzyka), Juliana Baird (Eurydyka), Anthony Rolfe Johnson (Orfeusz), Anne Sofie von Otter (Posłanka), His Majesties Sagbutts & Cornetts, The Monteverdi Choir, The English Baroque Soloists, dyr. John Eliot Gardiner (12/1985, Londyn, Abbey Road Studios, CD Archiv 1987)
- Efrat Ben-Nun (Muzyka, Eurydyka), Laurence Dale (Orfeusz), Jennifer Larmore (Posłanka), Concerto Vocale, dyr. René Jacobs (1995 Kolonia, CD Harmonia Mundi 1995)
- Montserrat Figueras (Muzyka), Arianna Savall (Eurydyka), Furio Zanasi (Orfeusz), Sara Mingardo (Posłanka), La Capella Reial de Catalunya, Le Concert des Nations, dyr. Jordi Savall (live 31 stycznia 2002 Gran Teatre del Liceu, Barcelona; CD Alia Vox 2015)
- Natalie Dessay (Muzyka), Ian Bostridge (Orfeusz), Patrizia Ciofi (Eurydyka), Alice Coote (Posłanka), European Voices – Les Sacqueboutiers, Le Concert d’Astrée, dyr. Emmanuelle Haïm (Paryż 2003; CD Virgin Veritas 2004/Erato 2016)
W audycji ramach sekcji "Konwent seniorów" słuchaliśmy także fragmentów "Orfeusza" z następujących płyt:
A - Patricia Brinton (Muzyka), Gino Sinimberghi (Orfeusz), Uta Graf (Eurydyka), Die Wiener Singakademie, Zespół Instrumentów Historycznych, dyr. Paul Hindemith (w składzie Nikolaus Harnoncourt). Nagranie: 4 czerwca 1954, Konzerthaus, Wiedeń, Wiener Festwochen (CD ORF Alte Musik 2009). Pierwsze wykonanie „Orfeusza” na dawnych instrumentach.
B - Eva Fleischer (Muzyka), Max Meili (Orfeusz), Elfriede Trötschel (Eurydyka, Posłanka), Soliści Chóru Radia Berlińskiego, Kammerorchester Berlin, dyr. Helmuth Koch (Berlin 1949, Eterna/CD Edel Classics 2007)
C - Rotraud Hansmann (Muzyka, Eurydyka), Lajos Kozma (Orfeusz), Cathy Berberian (Posłanka), Capella Antiqua München (Konrad Ruhland), Concentus Musicus Wien, dyr. Nikolaus Harnoncourt (LP Teldec “Das Alte Werk” 1969/CD 1985)
D - Emila Petrescu (Muzyka, Eurydyka), Nigel Rogers (Orfeusz), Monteverdi-Chor Hamburg, Camerata Accademica Hamburg, Hamburger Bläserkreis für Alet Musik, dyr. Jürgen Jürgens (Hamburg, Centrum Kongresowe 11/1973; LP Archiv/DG 1974; CD Archiv 2016)
***
Rys historyczny:
Nie będziemy spierać się, kto był w operze pierwszy - Jacopo Peri czy Gulio Cacccini. Bowiem pierwszym arcydziełem teatru operowym jest właśnie "Orfeusz" Claudia Monteverdiego, wystawiony w Pałacu Książęcym w Mantui 24 lutego 1607 roku z okazji inauguracji Karnawału. Libretto napisał Alessandro Striggio, tzw. Młodszy, syn kompozytora Alessandra także.
Monteverdi i Striggio sięgnęli po ten sami mit, który wykorzystali twórcy Cameraty florenckiej. Sam temat ponoć bardzo ujął Monteverdiego, którego żona Claudia, poważnie chorowała i ostatecznie zmarła w roku premiery dzieła.
Pierwszym Orfeuszem był tenor Francesco Rasi, uczeń Gulio Cacciniego. Sukces premiery był tak ogromny, że kilka dni później utwór powtórzono. "Orfeusza" wydano dwa razy: w 1609 i 1615 roku.
Współczesna historia dzieła Monteverdiego rozpoczęła się u progu XX wieku, kiedy to Vincent d’Indy wystawił w Paryżu jego skróconą wersję.
***
Plan słuchania wyglądał następująco:
I runda
(Akt I, Prolog) Dal mio Permesso amante (Muzyka) + Rosa del ciel (Orfeusz)
II runda
chóry: (Akt I) Lasciate i monti (z ritornellem) + (Akt II) Ahi, caso acerbo
III runda
(Akt II) Ma io, ch'in questo lingua (Posłanka)
Finał
(Akt III) Possente spirto (Orfeusz)
"Orfeusz" Monteverdiego zamyka kolejny sezon Trybunałów w Dwójce. Do usłyszenia (i do zobaczenia na nagraniach) we wrześniu!
***
Tytuł audycji: Kto słucha, nie błądzi, czyli Płytowy Trybunał Dwójki
Prowadzi: Jacek Hawryluk
Goście: Dorota Kozińska, Lilianna Stawarz i Piotr Kamiński
Data emisji: 10.06.2017
Godzina emisji: 17.00
bch
