Józef Mackiewicz. Niemożliwy do zakwalifikowania

- Był człowiekiem występującym pod prąd opinii publicznej, to zaczęło się już w dwudziestoleciu międzywojennym. Pierwszym sygnałem jego niezgody na powszechnie uznane sądy i postawy był moment, kiedy został dziennikarzem - o bohaterze swoich publikacji opowiadał w Dwójce profesor Włodzimierz Bolecki, autor książek "Ptasznik z Wilna" i "Wyrok na Józefa Mackiewicza".

Józef Mackiewicz (P) i Michał Chmielowiec (L). Monachium 1961

Foto: Archiwum Emigracji Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

Wbrew głównemu nurtowi 

Źródła napięć pomiędzy Józefem Mackiewiczem a jego antagonistami sięgają czasów przedwojennych i ukazują, jak często dyskusję publiczną dominują osobiste antagonizmy i zadawnione uprzedzenia. - Józef, i w ogóle rodzina Mackiewiczów, od samego początku za jeden z problemów II Rzeczpospolitej nierozumianych w Polsce centralnej, nierozumianych przez administrację państwa polskiego, uważał kwestię związaną z tzw. Kresami - mówił nasz gość.

- Będąc dziennikarzem, formułował rozmaite oskarżenia - podkreślił biograf. - O niedocenianie, nierozumienie, o butę, niechęć do mieszkańców Kresów i rodzaj wyższości, który przejawiał się w traktowaniu tzw. tutejszych jako obywateli drugiej kategorii.

Pożegnania w cieniu przeszłości

Ilustracją zadawnionych zatargów były dwie ceremonie pożegnalne Józefa Mackiewicza. Najpierw panichida, która odbyła się jeszcze w Monachium, a na której nie stawił się nikt z redakcji polskiej Radia Wolna Europa, a potem msza pożegnalna w polskiej parafii, w londyńskim kościele przy Shepherd’s Bush w Londynie.

Czytaj także:

• Józef Mackiewicz: Polakom brakuje ducha przekory
• Józef Mackiewicz odsłania kulisy mordu katyńskiego

Osie napięć i niezgody pomiędzy Józefem Mackiewiczem a jego adwersarzami były rozmaite. Właściwie wszyscy oni na emigracji byli antykomunistami, tyle że Mackiewicz uważał, iż prawda jest wartością naczelną i nie powinna ustępować przed tzw. racjami taktycznymi.

Posłuchaj

30:02 Zawsze w kontrze Dwójka 14 marzec 2022 21_29_34.mp3 Prof. Włodzimierz Bolecki o postawie Józefa Mackiewicza (Zawsze w kontrze/Dwójka)

***

W cyklu "Zawsze w kontrze" przybliżamy zarówno biografię Józefa Mackiewicza, jak i wybrane aspekty jego pisarskiej, publicystycznej, dziennikarskiej twórczości.

"Uznając wielkość dorobku Józefa Mackiewicza, m.in. wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, Sejm ustanowił rok 2022 Rokiem Józefa Mackiewicza".

***

Tytuł audycji: Zawsze w kontrze

Prowadziła: Anna Lisiecka

Gość: prof. Włodzimierz Bolecki (historyk literatury)

Data emisji: 14.02.2022

Godzina emisji: 21.30