"W roku 1939 Polska pozostała sama". Czy można szukać analogii z rokiem 2022?

- Od 8 lat trwa agresja Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie. Od 24 lutego tego roku obserwujemy jej eskalację, z dziesiątkami tysięcy ofiar, z niszczeniem dorobku. Dziś nikt nie odważy się powiedzieć, do czego ta eskalacja może doprowadzić, jaką postać może przyjąć - mówił Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku na antenie Programu 2 Polskiego Radia.

Pomnik Obrońców Wybrzeża w Gdańsku na półwyspie Westerplatte

Foto: shutterstock/Steve Heap

• Mijają 83 lata od rozpoczęcia II wojny światowej - największego konfliktu zbrojnego XX wieku.
• Wedle opinii Grzegorza Berendta, dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, biorąc pod uwagę blok zdecydowanego oporu przeciwko agresji Władimira Putina, sytuacja jest inna niż 83 lata temu.
• Na Westerplatte trwają aktualnie badania archeologiczne. Będzie tam się wkrótce mieściła filia Muzeum II Wojny Światowej - Muzeum Westerplatte i Wojny 1939.
  

1 września nad ranem, jak co roku, na Westerplatte odbyły się uroczystości upamiętniające wybuch II wojny światowej. W znajdujący się nieopodal pomnika Obrońców Wybrzeża przejmujący napis wpatrywaliśmy się jednak z innymi emocjami niż zwykle. Bez nadziei na to, że "nigdy więcej wojny" jest niepodważalną nauką, którą wyciągnęliśmy - jako ludzkość - z tamtego konfliktu. Bez nadziei, bo wojna znów jest tak blisko nas.

- 83 lata temu Europa, świat i Polska żyły przekonaniem, że do wojny nie dojdzie, tymczasem okazało się że ówczesny wódz III Rzeszy Adolf Hitler był gotowy na wszystko, aby osiągnąć cele, do których zmierzał, do których prowadził swoją ojczyznę, swoich rodaków - mówił w rozmowie z Polskim Radiem Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Wobec tyrana

Szukanie analogii między rokiem 1939 a 2022 jest nieuchronne, bo i wówczas brakowało woli do radykalnych działań zmierzających do powstrzymania tyrana, jak podkreślił rozmówca Pawła Siwka. - I dziś zbyt wiele istotnych sił łudzi się, że ustępstwa wobec nowego tyrana mogą dać pozytywny rezultat. Obawiam się, że tak jak wtedy nadzieje były płonne, tak jest i dzisiaj; tyle, że dzisiaj efekt można osiągnąć innymi środkami, doprowadzając do odcięcia agresywnego tyrana XXI wieku od źródeł finansowania inicjowanych przez niego wojen - skonkludował gość radiowej Dwójki.

[83. rocznica wybuchu II wojny światowej; źródło: YouTube; kanał: Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku]

Blok oporu przeciwko agresji Władimira Putina

Choć analogie są nieuchronne, mimo wszystko dziś mamy do czynienia z inną sytuacją, z innym układem sił, podkreślił gość Programu 1 Polskiego Radia.

- Nie brakuje dziś państw, ze Stanami Zjednoczonymi na czele, które zdają sobie sprawę, że wobec Rosji Władimira Putina nie można ustępować. Obok lidera stoją Wielka Brytania, Polska, Litwa, Łotwa i Estonia, a zdecydowaną postawę zajmują też Słowacy i Czesi. Blok oporu przeciwko agresji Putina wskazuje, że sytuacja jest jednak inna niż 83 lata temu i, w moim przekonaniu, zdecydowanie lepsza, gdyż mamy do czynienia z grupą zdeterminowanych obrońców Ukrainy, którzy w granicach swoich możliwości starają jej się pomóc. W roku 1939 Polska pozostała sama - przypomina Grzegorz Berendt.

Czytaj także: 

• Reportaż "Sierpień w Szczecinie" [POSŁUCHAJ]
• "Portret w półcieniach". Jentys-Borelowska: zainspirował mnie Młodicki, nie Grottger

Przełomowe odkrycie na Westerplatte

Na Westerplatte trwają aktualnie badania archeologiczne. Będzie się tam wkrótce mieściła filia Muzeum II Wojny Światowej - Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. - Wyniki wykopalisk prowadzonych od 2016 roku podczas kolejnych sezonów archeologicznych doprowadziły do odkrycia tysięcy artefaktów związanych z dziejami półwyspu i Wojskowej Składnicy Tranzytowej oraz bitew z 1939 roku i z 1945 roku, kiedy to Niemcy bronili się na tym terenie. Dzięki odkryciom z 2019 r. udało się stwierdzić, że przekazy, jakoby Niemcy dokonali ekshumacji ciał polskich obrońców w roku 1940, okazały się niezgodne z prawdą. Odnalezienie szczątków dziewięciu żołnierzy to wielkie, przełomowe wydarzenie - podkreślił rozmówca Pawła Siwka.

***

Tytuł audycji: Rozmowy na lato

Prowadził: Paweł Siwek

Gość: Grzegorz Berendt (dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku) 

Data emisji: 1.09.2022

Godzina emisji: 20.00

djr