"To nic nowego". Migracje klimatyczne i wynikające z nich zagrożenia

Ostatnia aktualizacja: 14.08.2024 11:06
Czy biorąc pod uwagę tegoroczne rekordowe temperatury np. w Grecji czy na Chorwacji, problem dotknie lub już dotyka Europę? Czy Polska może być również zagrożona? Jak polskie społeczeństwo reaguje na odmienność koloru skóry, religii, kultury czy statusu materialnego? Czy nauczyliśmy się budować wspólnoty, czy nadal obawiamy się migrantów? Odpowiedzi na te pytania szukaliśmy w kolejnym wydaniu audycji "Bez tabu".
O migracji klimatycznej mówimy między innymi w sytuacji, kiedy uprawa roślin staje się nieopłacalna dla rolników
O migracji klimatycznej mówimy między innymi w sytuacji, kiedy uprawa roślin staje się nieopłacalna dla rolnikówFoto: Bits And Splits/Shutterstock
  • Migracje klimatyczne mogą odbywać się wewnątrz kraju i poza jego granice. W niektórych przypadkach nie są one jednak postrzegane jako spowodowane przez zmiany w środowisku.
  • Goście audycji "Bez tabu" zwracają uwagę, że kryzys klimatyczny ma wpływ na mnóstwo aspektów życia na całym świecie.

Przy temacie migracji klimatycznych mamy do czynienia z dwoma rodzajami zjawiska: migracje wewnętrzne i poza kraj. Pierwsze z nich czasem jednak nie są w pełni zrozumiane przez ludność. Wynika to z małej skali zmian i przekształceń społecznych. - Na przykład osoby młode nie chcą uprawiać roli, bo to jest nieopłacalne. Nie widzą bezpośredniego skutku, że to, co ich rodziny robiły przez pokolenia, jest nieopłacalne, ponieważ długotrwałe fale upałów sprawiły, że tak jest - wyjaśnia Agata Śmieja, prezes Fundacji Czyste Powietrze i współorganizatorka Szczytu Klimatycznego TOGETAIR.

Gościni radiowej Czwórki jednocześnie zwraca uwagę, że zmiany klimatu najbardziej dotykają duże aglomeracje - USA, Chiny czy Bangladesz. - Bangladesz ma ponad 160 milionów mieszkańców; mówimy o zupełnie innej skali, jeśli chodzi o kraje Unii Europejskiej. Do tego są jeszcze małe kraje wyspiarskie. W momencie, kiedy na przykład podnosi się poziom wód i wybrzeża ulegają erozji czy zalaniu, albo zmniejsza się dostępność upraw, te kraje są najbardziej narażone. Trochę nie mają wyjścia; muszą reagować na to, co przynosi środowisko - zaznacza.

Migracje klimatyczne, czyli środowiskowe?

- Wolę określenie "migracje środowiskowe", które jest troszeczkę szersze - komentuje dr Karolina Sobczak-Szelc z Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego i Centrum CASPAR na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. - Klimat jest elementem środowiska przyrodniczego. W tym dyskursie politycznym jest bardzo wygodnym odniesieniem, ponieważ wskazuje, kto miałby zapłacić lub pomóc tym osobom, które zostały dotknięte przez zmiany - tłumaczy ekspertka.

Jak zaznacza rozmówczyni Jakuba Jamrozka, środowisko składa się z wielu komponentów. To między innymi gleba czy rzeźba terenu. - One, na skutek zmian klimatycznych, mogą się zmieniać, i wtedy powodować zmiany w dostępie do tego, co nam to środowisko oferuje. A przez to powodować migracje - tłumaczy badaczka i dodaje, że migranci klimatyczni to jednocześnie migranci środowiskowi. - Możemy (do migrantów środowiskowych - red.) też zaliczyć takie osoby, które się przemieszczają na skutek trzęsień ziemi, a to nie jest skutek zmian klimatu.


Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje na świecie - infografika PAP. Autorzy: Adam Ziemienowicz, Maciej Zieliński Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje na świecie - infografika PAP. Autorzy: Adam Ziemienowicz, Maciej Zieliński

"Kryzys klimatyczny wpływa na wszystko"

Kryzys klimatyczny wpływa na wszystko - uważa Mikołaj Troczyński z WWF Polska. Gość "Bez tabu" wyjaśnia, że to element szerszego zjawiska w postaci śladu ekologicznego, jaki tworzą ludzie. - Akurat emisje i problem z klimatem to największy element tego śladu, ale on składa się także z zajęcia gruntów, na przykład pod budowę miast, czy zmiany użytkowania gruntów z powodu produkcji żywności i ograniczeń zasobów wodnych. Wszystkie te elementy są splecione ze sobą - komentuje przedstawiciel WWF Polska.

- Ostatnio dużo się mówi o migrantach z Syrii; problemach z wojną domową i ISIS. Ale tu jest splot wielu problemów, z których jednym była zmiana klimatu. U podstaw tego zjawiska niektórzy upatrują tego, że wielu hodowców zwierząt straciło swoje trzody i przeniosło się do miast. To spowodowało zmiany polityczne, które skutkowały wybuchem wojny domowej - zwraca uwagę Mikołaj Troczyński. - Oczywiście nie był to jedyny powód, ale należy przyjąć, że istotny - dodaje.


Posłuchaj
90:11 CZWORKA (mp3) 2024_08_13-21-04-40.mp3 "To nic nowego". Migracje klimatyczne i wynikające z nich zagrożenia (Bez tabu/Czwórka)

 

***

Tytuł audycji: Bez tabu

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Goście: Agata Śmieja (prezes Fundacji Czyste Powietrza i współorganizatorka Szczytu Klimatycznego TOGETAIR), dr Karolina Sobczak-Szelc (Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego i Centrum CASPAR na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie), Mikołaj Troczyński (WWF Polska)

Data emisji: 13.08.2024

Godzina emisji: 21.05

qch/wmkor