Zmiany w prawie - by pomóc ofiarom gwałtów. Co to oznacza dla kobiet?

W czerwcu sejm znowelizował Kodeks karny, w tym definicję zgwałcenia, która obowiązywała od 1932 roku. W Czwórce rozmawiamy o konsekwencjach aktu przemocy, jakim jest gwałt, o przeżyciach osób po takim doświadczeniu, a przede wszystkim o tym, gdzie szukać pomocy, i tłumaczymy, czym jest "zgoda". 

Czy zmiana dotycząca definicji zgwałcenia realnie pomoże zmienić sytuację osób po gwałtach?

Foto: Shutterstock/HTWE

• Sejm znowelizował przepisy Kodeksu karnego, w tym definicję zgwałcenia. 
• W Czwórce sprawdzamy,, co to oznacza dla kobiet. 
• Eksperci i ekspertki wskazują, jakie rozwiązania powinny być wdrożone w Polsce, by chronić i wspierać ofiary gwałtu. 

Pod koniec czerwca Sejm znowelizował Kodeks karny, w tym definicję zgwałcenia obowiązującą od 1932 roku.

Zmiana definicji zgwałcenia

- Chodzi dokładnie o artykuł 197 Kodeksu karnego - precyzuje Maja Staśko, współautorka książki "Gwałt polski". - Poprzedni przepis mówił o "zgwałceniu" jedynie w trzech sytuacjach:

• kiedy do stosunku dochodzi z użyciem przemocy,
• kiedy do stosunku dochodziło z zastosowaniem groźby bezprawnej,
• kiedy do stosunku dochodziło z użyciem podstępu.

- Teraz dołożono kategorię braku zgody - wyjaśnia. - Specjalistki zaznaczają, że nie jest to dokładnie taki projekt, jak był składany, a jego formuła jest nieco inna niż proponowana. Włącza on jednak sytuacje osób, które w sytuacji gwałtu mają paraliż. Niektóre badania wskazują, że taki paraliż dotyczy większości ofiar. Chodzi tu o to, żeby osoby, które dotknie taka naturalna reakcja organizmu, nie były wykluczane z postępowania, bo nie zareagowały wystarczająco. Feminoteka wskazuje, że to dobry kierunek zmian. 

Co nowe przepisy oznaczają dla kobiet?

Za zgwałcenie w Polsce grozi kara od 2 do 25 lat pozbawienia wolności. To oznacza, że cały czas gwałt jest tylko występkiem, a nie ciężkim przestępstwem. - Zmiana tego prawa nie jest zniesieniem zasady domniemania niewinności, czym niektórzy straszą - podkreśla Patrycja Wieczorkiewicz, współautorka książki "Gwałt polski". 

Naszymi gośćmi byli również Mateusz Romanowski, prezes Stowarzyszenia Program STACJA, streetworker, koordynator projektów, Aga Rogala (Terapeutka Rodziców, autorka "Poukładaj to sobie w głowie", podcasterka i mówczyni), Justyna Krawczyk i Helena Tokarz z Kolektywu Chemia, Aleksandra Zbieć (studentka w spektrum autyzmu). 

Posłuchaj

87:23 czwórka bez tabu 23.07.2024 gwałt 21.12.mp3 O nowej definicji zgwałcenia i jak zmiany w prawie wpłyną na sytuację kobiet, rozmawiamy w "Bez tabu" (Bez tabu/Czwórka)

 

Wspólnie sprawdzaliśmy, co nowe przepisy oznaczają dla kobiet, dlaczego to kobiety są w przeważającej części ofiarami gwałtu. Zajęliśmy się też tematem zgłaszania tego przestępstwa organom ścigania. Nasi eksperci odpowiadali na pytania dotyczące wspierania osób, które doświadczyły tego rodzaju przemocy, i podpowiadali, jak mówić "NIE" i wyznaczać granice w relacjach, w szkole, online oraz wokół swojego ciała. 

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Czwórka Polskie Radio (@czworka_polskieradio)

Tematem wsparcia kobiet po doświadczeniu gwałtu zajęliśmy się również w audycji "Girls' talk". "Femka" to punkt pomocy dla dziewczyn, kobiet, pań po takim przeżyciu. Jego organizatorzy zapewniają kompleksową pomoc: psychologiczną, terapeutyczną, prawną, medyczną. Zespół asystentek towarzyszących pokrzywdzonej to wysokiej klasy ekspertki z zakresu przeciwdziałania przemocy seksualnej. Dają zrozumienie, wsparcie i zapewniają poufność, w bezpiecznej przestrzeni, gdzie w jednym miejscu udzielają kompleksowej pomocy. 

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Pomagamy kobietom po przemocy, zwłaszcza seksualnej (@fundacjafeminoteka)

Poruszyliśmy też temat najnowszej kampanii Feminoteki. 

Posłuchaj

35:00 czwórka girls talk 24.07.2024 20.11.mp3 Jak działa Feminoteka, czym jest Femka i dlaczego takich miejsc powinno być więcej (Girls' talk/Czwórka)

 

Gościniami Kasia Dydo były Anna Prus, specjalistka ds. mediów społecznościowych Feminoteki, feministka i aktywistka proaborcyjna, Katarzyna Pieróg, art directorka ze Studia Pigeon, która współpracowała z Feminoteką przy tworzeniu kampanii, Dagna Szwaja, ilustratorka, jedna z twórczyń zaangażowanych w kampanię Feminoteki, autorka jednego z plakatów.

***

Tytuł audycji: Bez tabu

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Goście: Maja Staśko i Patrycja Wieczorkiewicz (autorki książki "Gwałt polski"), Mateusz Romanowski, prezes Stowarzyszenia Program STACJA, streetworker, koordynator projektów, Aga Rogala (Terapeutka Rodziców, autorka "Poukładaj to sobie w głowie", podcasterka i mówczyni), Justyna Krawczyk i Helena Tokarz z Kolektywu Chemia, Aleksandra Zbieć (studentka w spektrum autyzmu)

Data emisji: 23.07.2024

Godzina emisji: 21.12

***

Tytuł audycji: "Girls' talk"

Prowadzi: Kasia Dydo

Gościnie:  Anna Prus (specjalistka ds. mediów społecznościowych Feminoteki, feministka i aktywistka proaborcyjna), Katarzyna Pieróg (art directorka ze Studia Pigeon, która współpracowała z Feminoteką przy tworzeniu kampanii), Dagna Szwaja (ilustratorka, jedna z twórczyń zaangażowanych w kampanię Feminoteki, autorka jednego z plakatów)

Data emisji: 23.07.2024

Godzina emisji: 20.11

pj/wmkor