Nagrody Nobla przyznawane są od 1901 roku, a pierwszą z nich - Pokojową Nagrodę Nobla - otrzymał w murach Królewskiej Akademii medycznej Jean Henri Dunant, założyciel Czerwonego Krzyża i Frédéric Passy, francuski ekonomista i polityk. Dziś to wyjątkowe wyróżnienie przyznawane jest za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości. Nagroda ustanowiona została zgodnie z ostatnią wolą ich fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu, Alfreda Nobla. Wśród noblistów znaleźli się m.in. Theodore Roosevelt, prezydent USA, czy Ferdinand Buisson, współzałożyciel Ligi Praw Człowieka, a ubiegłorocznymi laureatami Pokojowej Nagrody Nobla zostali Denis Mukwege z Demokratycznej Republiki Konga, oraz Irakijka Nadia Murad.
Laureatów tegorocznych nagród, przyznawanych przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk corocznie poznajemy w październiku. 7 października ogłoszono laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny, dzień później - w dziedzinie fizyki.
9 października nastąpiło ogłoszenie nazwiska laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, a 10 października - w dziedzinie literatury. 11 października poznamy nazwisko osoby wyróżnionej Pokojową Nagrodą Noblą, przyznawaną przez Norweski Instytut Nobla, zaś trzy dni później, 14 października zostanie wyróżniona osoba za zasługi w dziedzinie ekonomii (Nagroda Sveriges Riksbank w dziedzinie nauk ekonomicznych ku pamięci Alfreda Nobla przyznawana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk).
Na liście noblistów odnajdujemy wielu Polaków. Maria Skłodowska-Curie odebrała nagrodę dwukrotnie: w dziedzinie fizyki za odkrycie promieniotwórczości w 1903 roku i osiem lat później - za uzyskanie czystego radu. Autor trylogii "Ogniem i mieczem" Henryk Sienkiewicz, w dziedzinie literatury Nagrodę Nobla otrzymał w 1905, w tym gronie znalazła się także Wisława Szymborska, poetka, która - również w dziedzinie literatury - nagrodę odebrała w 1996 roku.
Najmłodszym noblistą w historii w 2014 roku została Malala Yousafzai, która Pokojową Nagrodę otrzymała w wieku 17 lat. Najstarszym był zaś jej laureat w dziedzinie fizyki: Arthur Ashikin miał 96 lat, gdy w 1918 roku odbierał wyróżnienie.
ZOBACZ TAKŻE Podbój Kosmosu i nagroda Nobla w Czwórce na Dzień Radia >>>
***
Na audycję "Stacja nauka" zapraszamy codziennie, od poniedziałku do piątku, w godz. 12.05 - 13.00. Gospodarzem programu jest Patryk Kuniszewicz.
kd/ac/pj
