W kulturze ludowej nietoperze były postrzegane jako reprezentanci ciemnych mocy, wysysający ludzką krew. Trend odwrócił dopiero walczący ze złem Batman. Po raz pierwszy pojawił się w czasopiśmie komiksowym Detective Comics, w maju 1939 roku. Od tamtej pory jest stale obecny w uniwersum amerykańskich superbohaterów. - Źródłem jego popularności jest cała masa czynników. Przede wszystkim jest to postać, w całym uniwersum superbohaterów, najbliższa nam, czytelnikom, widzom - mówił w Czwórce doktor Paweł Pyrka, filolog, kulturoznawca, amerykanista z Uniwersytetu SWPS. - Jest to człowiek i jego człowieczeństwo jest w wielu komiksach i filmach podkreślane. Popełnia błędy i je naprawia. Nie posiada nadludzkich mocy, nie jest półbogiem, ani herosem z mitologii ani klasycznej, ani współczesnej mitologii superbohaterów.
Sekret Batmana
Niektórzy krytycy filmowi mówią, że Batman jest jednym z najwdzięczniejszych superbohaterów do ekranizacji filmowych. - Batman to postać, u której źródeł leży trauma, jest też postacią niejednoznaczną moralnie - przypomina Błażej Hrapkowicz. - To postać, która sprawdza się w mroku, ale też w dzień. To jest tajemnica jego sukcesu - zauważa gość Czwórki Jakub Popielecki, krytyk filmowy z filmweb.pl. - Jest Batman w rajtuzach, z lat 60., jest Batman poważny, mroczny, polityczny w reżyserii Christophera Nolana. Sekret tej postaci polega na tym, że jest on "adaptowalny" do bardzo różnych form, a trzon postaci pozostaje silny, niezmienny - dodaje.
Błażej Hrapkowicz i Jakub Popielecki są zgodni, że Batman jest pewnego rodzaju marzeniem, o tym, że jesteśmy w stanie kontrolować chaos rzeczywistości. Zastanawiają się też, czy nie jest on osobą, której powinniśmy zaproponować leczenie na kozetce. - O tym problemie opowiadał trochę film "LEGO Batman" - przypomina gość Czwórki. - Tu najcelniej jest też obrazowana toksyczna relacja między Batmanem a Jokerem.
Od czego się zaczęło?
Batman zaczynał jako kolorowy facet w rajtuzach w serialu z Adamem Westem ("Batman", "Batman zbawia świat"). Następnie przyszedł Tim Burton. - O pierwszym filmie Burtona mówi się jak o zerwaniu z Batmanem Adama Westa. Jednak, mi się wydaje, że one tak bardzo daleko od siebie nie leża - ocenia gość Czwórki. - Jest to obraz utrzymany w gotyckim, ale zabawowym tonie - dodaje.
Sukces pierwszego filmu Burtona wiązał się z tym, że producenci dali mu wolną rękę przy drugim obrazie. - "Powrót Batmana" jest odważny, radykalny, autorski. Batman jest tu rozdarty między figurą mrocznego nietoperza, a postacią milionera Bruce'a Wayne'a.
Batman pogrążony
Gdy reżyserski stołek opuścił Tim Burton zasiadł na nim Joel Schumacher. - Jego drugi film o Batmanie, "Batman i Robin" (pierwsy to "Batman Forever" - przyp. red.) pogrążył ten temat na lata - przypomina Jakub Popielecki. - Ja dyskretnie broniłbym tych filmów. Nie wszystko jest w nich złe. Schumacher próbował wrócić do filmów z Adamem Westem. Jego obrazy są hołdem dla Batmana z lat 60., próbą pokazania go, jako postaci popkulturowej. Moim zdaniem estetycznie te filmy się bronią - dodaje.
21:18 czwórka hrapkowidz 27.02.2022.mp3 Jakub Popielecki i Błażej Hrapkowicz rozmawiają o filmach o Batmanie (Hrapkowidz/Czwórka)
W filmach Schumachera mamy neonowe, eklektyczne Gotham. Przyszłość, przeszłość i teraźniejszość mieszają się. Mankamentem tych obrazów, zdaniem Popieleckiego jest niestety scenariusz, bardzo cienkie historie i Val Kilmer, w roli Batmana. - Jest najnudniejszym z Batmanów, nie broni się na ekranie. W dodatku jego postać przyćmiona jest przez Jima Carreya, który jest jednocześnie największą zaletą i wadą tego filmu - mówi.
Znakomity Nolan
Kolejnym reżyserem przygód Batmana był Christopher Nolan. - W jego trzech filmach: "Batman początek", "Mroczny Rycerz", "Mroczny Rycerz powstaje" nie ma gotyckiej fantazji Burtona, ale znów jest mrocznie - wyjaśnia gość Czwórki. - To próba urealnienia Batmana. Nolan chce go zracjonalizować, zdekonstruować jego komiksową odsłonę. Jego filmy to filozoficzna "rozkmina" o tym, czym jest Batman, o granicach, przekraczaniu ich, funkcjonowaniu w społeczeństwie. Nolan robi z tego metaforę wojny z terroryzmem. Te filmy są też opowieścią o sprawach uniwersalnych, relacji między wolnością, sprawiedliwością a przemocą. Dodatkowo "Batman początek" to genialny spektakl blockbusterowy - podkreśla.
Jakub Popielecki zwraca też uwagę, że w "Mrocznym Rycerzu" pojawia się konserwatywna wizja polityczna, zaś w "Mroczny Rycerz powstaje" wkradają się klisze intelektualne, przesądy, uproszczone wizje. - Tu triumf konserwatywnej wizji świata działa dużo gorzej - ocenia.
Co nas czeka?
W najnowszej odsłonie "Batmana" Mroczy Rycerz powraca do Gotham City. Film ma poruszać temat osobistych przeżyć bohatera. Jak zaznaczają twórcy, nowy obraz będzie się znacząco różnić od dotychczasowych adaptacji komiksów. Mattson Tomlin, współscenarzysta filmu, w wywiadzie dla magazynu "Den of Geek", ujawnił w jaki sposób Batman będzie walczył ze swoją traumą: "Chcemy pokazać Batmana jako bohatera, który przeszedł ogromny wstrząs. Jego wszystkie decyzje nie będą próbą poradzenia sobie z traumatycznymi wydarzeniami, czy ucieczką od nich, ale próbą stawienia im czoła. The Batman będzie podejmował ten wątek na wielu poziomach - czasem będzie zaskakująco, a czasem ekscytująco".
Sprawdź także:
Po odejściu z projektu Bena Afflecka, który grał Batmana w poprzednich filmach w produkcjach uniwersum DC, o rolę Mrocznego Rycerza starali się Jack Reynor, Alexander Ludwig, Jack O'Connell, Aaron Taylor-Johnson, Armie Hammer oraz Nicholas Hoult. Casting ostatecznie wygrał Robert Pattinson. Jak poradził sobie z tą rolą przekonamy się już 4 marca w kinach.
***
Tytuł audycji: Hrapkowidz
Prowadzi: Błażej Hrapkowicz
Gość: Jakub Popielecki (krytyk filmowy z filmweb.pl)
Data emisji: 27.02.2022
Godzina emisji: 14.15
kul/pj
