Matura 2022. Analiza dzieła malarskiego - kompozycja i perspektywa

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2022 13:30
Wraz z Szymonem Jaworskim podpowiadamy, jak zdać maturę z historii sztuki. W ostatnim odcinku cyklu przybliżamy m.in. pojęcia "perspektywy", "kompozycji", "koloru" i "barwy". Maturzyści do egzaminu przystąpią 19 maja po południu. 
Wystawa malarstwa
Wystawa malarstwaFoto: pixabay/StockSnap

Na egzaminie maturalnym z historii sztuki pojawia się pytanie o analizę dzieła malarskiego. Jednym z ważniejszych pojęć jest "wrażenie głębi obrazu". - Wrażenie głębi ściśle wiąże się z kompozycją oraz jej rodzajami. Jeżeli od tego zaczynamy, musimy wiedzieć, czym jest perspektywa, jakie są jej rodzaje oraz jakie są rodzaje kompozycji - mówi Jakub Strzelecki, artysta plastyk i nauczyciel malarstwa.

Możemy wyróżnić kilka podstawowych rodzajów kompozycji. - Kompozycja zamknięta, np. martwa natura - wszystkie jej elementy i bohaterowie znajdują się na płaszczyźnie, gdzie wszystko jest pokazane - tłumaczy artysta. - W kompozycji otwartej część elementów jest ukazana całościowo, ale też niektóre jej elementy mogą nam tę kompozycję otworzyć. Nie muszą być na obrazie przedstawione w całości.

Rodzajów kompozycji jest zresztą więcej. Mamy kompozycję statyczną i dynamiczną, które mogą występować zarówno w kompozycji otwartej, jak i zamkniętej. Jest też kompozycja asymetryczna, symetryczna, rytmiczna, horyzontalna, wertykalna, diagonalna.

Pojęciem, które ściśle idzie w parze z kompozycją, jest "perspektywa". Jest więc perspektywa powietrzna, kulisowa, odwrócona. Można także wyróżnić perspektywę jednozbiegową - mamy linię horyzontu i punkt, do którego wszystkie linie biegną. Jest też perspektywa dwuzbiegowa i trójzbiegowa, co jest uzależnione od ustawienia punktów zbiegu na linii horyzontu.

Wśród wielu rodzajów perspektyw wyróżniamy także perspektywę malarską, inaczej zwaną barwną. - Polega ona na tym, że im widzimy coś dalej, tam barwy są chłodniejsze i uzyskujemy efekt oddalenia - wyjaśnia Jakub Strzelecki. - Im bliżej w perspektywie malarskiej tworzymy, barwy są cieplejsze i cięższe. To też się wiąże z kompozycją, np. niebo i ziemia. Niebo jest lekkie, a ziemia jest ciężka. Jeśli coś jest blisko nas, to jest wyraźne, jeśli jest dalej, to się rozmywa, jest subtelniejsze i delikatniejsze.

ZOBACZ WIĘCEJ Matura z Czwórką <<<

W sztukach plastycznych odróżnia się od siebie pojęcia "koloru" i "barwy". Artyści są jednogłośni - te pojęcia nie są synonimami. - Kolor nadaje cechy materii, barwa jest związana ze zdolnością postrzegania i percepcji widzenia - podkreśla rozmówca Szymona Jaworskiego. - Tak pokrótce można powiedzieć, bo jak wszystko w sztuce, to zagadnienie niesie ze sobą szereg podpunktów, które można rozwijać.

Z pojęciami "koloru" i "barwy" ściśle jest związany relatywizm barwny. To zjawisko pozornej zmiany określonej barwy w zależności od otoczenia. Na przykład na jasnym tle barwy wydają się jaśniejsze, a na ciemnym ciemniejsze. Jest to oddziaływanie na siebie kolorów i ich wzajemne przenikanie, a na tę wspólną grę ma wpływ światło.


Posłuchaj
08:48 Czwórka/Stacja kultura - historia sztuki matura 199.05.2022.mp3 O pojęciach związanych z malarstwem opowiada Jakub Strzelecki, artysta plastyk i nauczyciel malarstwa (Stacja Kultura/Czwórka)

 


***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi:  Kasia Dydo 

Materiał przygotował: Szymon Jaworski

Data emisji: 19.05.2022

Godzina emisji: 11.14

aw/pj

Czytaj także

Skandalista na Zamku Królewskim. Tajemnice Caravaggia

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2021 13:26
Michelangelo Merisi da Caravaggio to jeden z najsłynniejszych artystów baroku. Twórca takich obrazów, jak: "Chłopiec z koszem owoców", "Mały Bachus", "Pocałunek Judasza", "Narcyz" czy "Chłopiec gryziony przez jaszczurkę". Ten ostatni możemy oglądać na Zamku Królewskim w Warszawie. Caravaggio wciąż pozostaje postacią tajemniczą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Matura 2022. Style malarskie XIX i XX wieku - co warto zapamiętać?

Ostatnia aktualizacja: 28.04.2022 17:20
W kolejnej odsłonie naszego cyklu garść informacji dla tych, którzy jako przedmiot egzaminacyjny wybrali historię sztuki. W powtórce do matury Szymon Jaworski opowiada o stylach malarskich XIX i XX wieku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Po co nam studia? "Nie muszą zaważyć na późniejszym życiu"

Ostatnia aktualizacja: 04.05.2022 18:00
- To, czy iść na studia, jest sprawą indywidualną. Uczelnie otworzą przed nami pewnie niektóre drzwi do przyszłej kariery zawodowej, ale najczęściej najważniejsza i tak jest własna praca i samorozwój - podkreślał przedsiębiorca Michał Barczak. 
rozwiń zwiń