Jemioła i skarpety - tradycja i popkultura

Jemioła obecna jest w świątecznych stroikach, wisi nad stołami i drzwiami, by przynosić bogactwo, spokój i szczęście. Istnienie tej tradycji od lat umacnia popkultura, która przypomina też, że pod jemiołą się całuje. 

(zdj. ilustracyjne)

Foto: gpointstudio/Shutterstock.com

"Wieś to już nie sielanka". Dlaczego uciekamy do miast?

Wielu twórców świątecznych filmów chętnie sięga po jemiołę, jako filmowy rekwizyt. Michał Burszta z Filmoteki Narodowej Instytutu Filmowego przypomina o tej roślinie w tradycji druidzkiej i filmowej.

Posłuchaj

03:57 Czwórka stacja kultura 23.12.2020 jemioła.mp3 Michał Burszta z Filmoteki Narodowej Instytutu Filmowego opowiada o jemiole w świecie filmu (Stacja Kultura/Czwórka)

 

- Jemioła to było święte ziele. W czasach druidów otoczone szczególnym kultem. Ludzie, którzy się nią zajmowali, wchodzili na drzewa, żeby ją zerwać, musieli być ubrani w białą szatę, to był taki obrzęd, można powiedzieć, liturgiczny - mówi rozmówca Oli Opali. - Ci, którzy ją przynosili do domów, nie tylko w okresie świąt, mogli liczyć na obfitość - dodaje. 

Michał Burszta zauważa, że dużo świątecznych rytuałów zostało stworzonych przez popkulturę i nie ma tak długiej historii jak jemioła. - Skarpety na prezenty, sweterek z reniferem - wymienia. - To przez kilkadziesiąt lat było nam suflowane przez popkulturę. Myślimy, że coś jest tradycją od zawsze, a okazuje się że to młody zwyczaj - dodaje.

Takim mocno filmowym zwyczajem jest pocałunek pod jemiołą. - To zgrabny wytrych fabularny - mówi ekspert. - Możemy zawiązać relację, choć mi się wydaje, że to dość prymitywny zabieg, bo przecież można inaczej zaaranżować scenę pocałunku - dodaje. 

Czytaj także:

• Jedz jemiołę - ratuj drzewa
• Jemiołuszka - piękny ptak z punkową duszą

Zwierzęta to (nie)prezenty. Czują, cierpią, umierają

Jemioła w kultowych filmach

Mimo swych krytycznych uwag i Michał Burszta wymienia kilka ciekawie zaaranżowanych pocałunków pod jemiołą. 

- Jemioła była wykorzystana bardzo przemyślnie w filmie "Powrót Batmana" Tima Burtona - wspomina. - Przy drugim pocałunku pod jemiołą, w dialogu, bohaterowie orientują się jaka jest ich prawdziwa tożsamość - dodaje. 

Jemioła była też istotnym elementem jednej z części przygód Harry'ego Pottera. - Scena pierwszego pocałunku młodego czarodzieja ma miejsce właśnie pod jemiołą - mówi specjalista. - To było takie symboliczne dorośnięcie całego pokolenia, bohaterów ale i widzów - podkreśla. 

Michał Burszta przypomina również o filmie z lat 50. XX wieku, "Dyskrecja", gdzie pod jemiołą całują się Ingrid Bergman i Cary Grant. - Nie ten ich pocałunek przeszedł jednak do historii kina, a ten z filmu "Osławiona" Alfreda Hitchcocka z 1945 roku. Obowiązywał wtedy kodeks Haysa, który zakazywał pokazywania pocałunków dłuższych niż 3 sekundy. Reżyser sprytnie obszedł przepis. Nakręcił kilkuminutową scenę pocałunku, ponieważ całujący się Ingrid Bergman i Cary Grant robili przerwy w pocałunku co 3 sekundy. W przerwach kontynuowali dialog - cała scena trwa chyba 7 minut. To sprytne obejście obowiązującej cenzury - dodaje. 

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Kasia Dydo

Materiał przygotowała: Aleksandra Opala

Data emisji: 23.12.2020

Godzina emisji: 10.40

pj

pj/kul