Trochę inny Marek Hłasko. Patron roku 2024 w teatrze

Ostatnia aktualizacja: 15.01.2024 15:30
Marek Hłasko jest jednym z patronów 2024 roku. Na podstawie jego opowiadania "Pętla" powstał spektakl Anny Smolar "Melodramat". To opowieść o współuzależnieniu i parze, która jest w nie uwikłana - Kubie i Krystynie. Tym razem to osoba współuzależniona jest na pierwszym planie. 
Warszawa 1957. Marek Hłasko, prozaik i scenarzysta filmowy, w swoim mieszkaniu przy ul. Częstochowskiej na Ochocie.
Warszawa 1957. Marek Hłasko, prozaik i scenarzysta filmowy, w swoim mieszkaniu przy ul. Częstochowskiej na Ochocie. Foto: PAP/Adam Mottl
  • Sejm ustanowił 2024 rok Rokiem Marka Hłaski. 
  • W Teatrze Powszechnym w Warszawie możemy oglądać spektakl "Melodramat" w reż. Anny Smolar oparty na opowiadaniu Hłaski "Pętla". 
  • Smolar odwraca akcenty w tekście Hłaski - na pierwszym planie stawia Krystynę, osobę współuzależnioną. 

Marek Hłasko to pisarz i scenarzysta, jeden z najbardziej znanych artystów młodego pokolenia XX wieku. W 1956 roku napisał opowiadanie, które nosi tytuł "Pętla", o przeżyciach alkoholika Kuby. Reżyserka, Anna Smolar postanowiła odczytać ten tekst jeszcze raz i przyjrzeć się postaci drugoplanowej, którą stworzył Hłasko, Krystynie - osobie współuzależnionej. Spektakl pożycza od Hłaski osoby dramatu i stawia pytania: kim jest wiecznie drugoplanowa bohaterka, czyli osoba współuzależniona.

Marek Hłasko w teatrze

- Od dawna chciałam pochylić się nad tematem współuzależnienia, mając poczucie, że jest to temat niezbadany, o którym się mało mówi - mówi reżyserka w rozmowie z Weroniką Puszkar. - Jeśli już jest poruszany to nie odnosi się do konkretnej wiedzy czy narzędzi i trudno nam namierzać te mechanizmy. 

Anna Smolar pragnąć poruszyć temat współuzależnienia szukała pewnego punktu odniesienia, tekstu kultury. - W rozmowie z Rafałem Paradowskim, który jest moim partnerem, ale też wieloletnim  współpracownikiem pojawił się pomysł "Pętli". Ja znałam ten tekst sprzed lat, ale był on dla mnie tekstem o człowieku w autodestrukcji, w czasie PRL-u, co też było tu ważne. 


Posłuchaj
10:05 czwórka stacja kultura 15.01.2024 hłasko 11.13ok.mp3 O spektaklu "Melodramat" opartym na opowiadaniu Marka Hłaski "Pętla" opowiada Anna Smolar (Stacja Kultura/Czwórka)

 

Reżyserka przeczytała opowiadanie jeszcze raz, zapoznała się z jego ekranizacją. Wtedy zaczęła się przyglądać Krystynie, w obu przypadkach była ona jedynie postacią drugoplanową. 

- Rozpoznałam w niej takie charakterystyczne symptomy współuzależnienia i to, co było dla mnie uderzające, to to jak ona jest potraktowana przez artystów - przez Hłaskę czy twórców filmu - podkreśla Anna Smolar. - Ona jest drugorzędna, drugoplanowa, jest podpórką, służy tylko temu, żeby lepiej opowiedzieć o Kubie. To mnie wkurzyło. 

Posłuchaj także:

Temat współuzależnienia w teatrze

Zespół pracujący nad spektaklem podjął decyzję, że poruszając temat współuzależnienia opowiedzą o związkach. Do wątków z tekstu Hłaski dodają dodatkowy aspekt współuzależnienia w miejscu pracy. -Oglądamy ludzi, którzy występują w teatrze i są wciągnięci w relację współuzależnieniową z jedną ze współpracowniczek. Próbują sobie z tym poradzić. Obserwujemy jak się w tym babrają, nie dostają narzędzi, wskazówek, wsparcia. 

Spektakl rzuca światło na przeróżne związki i ich różne momenty. Nie ma tu znaczenia jakiej orientacji są bohaterowie. Krystyna może być każdej płci. - Odnosimy się do tego, co Hłasko nakreśla. Jest Kuba, który konsumuje - pije, ćpa, może uprawiać hazard, być zakupoholikiem, pracoholikiem - to nie ma znaczenia, mechanizmy uzależnienie są te same - podkreśla reżyserka. - Jest też ta osoba w tle - Krystyna, która wchodzi w rolę ratowniczki, anioła, osoby troskliwej, która będzie minimalizować skutki uzależnienia, tuszować ślady, ukrywać, kłamać, przełykać swój ból. Współuzależnienie też jest uzależnieniem. Walka z przekonaniami, z tym "co muszę" jest trudna - dodaje. 

Na przekór Hłasce

Hłasko "Pętlę" rozpoczyna tak: "przy dobrej kobiecie życie nie boli". "Melodramat" Anny Smolar przeciwstawia się temu hasłu. - Pokazujemy rozterki osoby współuzależnionej. Każdy z nas może być Krystyną. Nie można na to pozwalać, by te osoby były ukazywane jedynie jako klisze, osoby drugorzędne, tylko by podtrzymać sławę czy geniusz postaci pierwszoplanowej - wyjaśnia rozmówczyni Czwórki. - Tę uwagę trzeba przesuwać, wbrew lękowi. 

Anna Smolar zwraca uwagę, że ludzie teatru są opowiadaczami, co przynosi im dużą odpowiedzialność, za kształtowanie świadomości społecznej. To oni decydują, gdzie kładą uwagę, gdzie wydobywają niuanse. To jest ich odpowiedzialność. 

Spektakl "Melodramat" można oglądać w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Najbliższe spektakle: 23, 24, 25 lutego. 

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Kasia Dydo

Materiał: Weronika Puszkar

Data emisji: 15.01.2024

Godzina emisji: 11.13

pj/pr

Czytaj także

Antoniusz Dietzius. "Pięć ostatnich lat" - widz będzie podążał za aktorem, nie za widowiskiem

Ostatnia aktualizacja: 07.12.2023 15:53
Zbliża się najnowsza premiera w reżyserii Antoniusza Dietziusa. Czwórkowy Nieprzeciętny z 2005 roku ma na swoim koncie wiele teatralnych osiągnięć. "Pięć ostatnich lat" będzie jego trzydziestą premierą. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Z rozmyślań nad nowym rokiem. The Bullseyes o singlu "Telescope"

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2024 16:00
- Nasza nowa piosenka "Telescope" jest tłem do noworocznych przemyśleń. Powinna spodobać się fanom Tame Impala, M83 i Labrinth - zapowiadają muzycy duetu The Bullseyes.
rozwiń zwiń