ZOBACZ TAKŻE Serwis specjalny Polskiego Radia "Polacy na frontach II wojny światowej"
Maszyna szyfrująca Enigma z wyglądu przypomina skrzyżowanie maszyny do pisania z komputerem. Oryginalną Enigmę zobaczyć można dziś w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie. - To maszyna wojsk lądowych, przenośna, polowa, z okresu II wojny światowej. Jej nazwa w przekładzie na język polski to "zagadka" - opowiadał Andrzej Bilecki, przewodnik po muzeum.
04:06 enigma Czwórka.mp3 Historia Enigmy. Jak polscy naukowcy złamali niemiecki szyfr? (Stacja Nauka./Czwórka)
Już od lat 20. Niemcy szyfrowali depesze wojskowe za pomocą maszyn Enigma, uważanych wówczas za najdoskonalsze urządzenia tego typu. - Wyobrażamy sobie dziś, że "Enigma" to jeden model, jedno urządzenie, tymczasem tak naprawdę te maszyny przebudowywano bez przerwy, zmieniano i rozbudowywano ich strukturę - opowiadał gość Czwórki. – Enigma wojsk lądowych i stworzona później Enigma marynarki to były urządzenia różniące się od siebie - tłumaczył. Jak podkreślał, "enigma" to więc po prostu system szyfrowania, rozwijany "tak długo, jak istniała II Rzesza". - Enigma bazowała na konstrukcji mechanicznej, która realizowała pewną operację matematyczną, czyli permutację - mówił Zasław Adamaszek, pasjonat techniki. - To pewien rodzaj mieszania danych, który sprawia, że bardzo trudno jest go odtworzyć.
Czytaj także:
Reakcją polskiego wywiadu na korzystanie z Enigmy przez Niemców było powołanie w 1932 roku specjalnej komórki wywiadowczej, która miała złamać kody maszyny. W jej skład weszli studenci matematyki z Poznania: Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki. - To byli wspaniali matematycy, rozpracowali tę maszynę - opowiadał Zasław Adamaszek. - Wymyślili "bombę kryptologiczną", czyli urządzenie, składające się pierwotnie z podziurkowanych papierowych arkuszy, za pomocą którego rozszyfrowali komunikaty Enigmy - tłumaczył.
W kwietniu 1939 roku podczas międzynarodowego spotkania służby kryptologicznych nastąpiło przekazanie służbom innych krajów tej wiedzy. Dzięki temu już rok później Brytyjczycy mieli cały ośrodek, w którym odczytywano niemieckie komunikaty stworzone za pomocą Enigmy.
___
Archiwalne nagrania, komentarze historyków, wspomnienia świadków, filmy i zdjęcia - kompendium wiedzy o napaści III Rzeszy i agresji sowieckiej na Polskę. Zobacz serwis specjalny Polskiego Radia - wrzesien1939.polskieradio.pl.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Patryk Kuniszewicz
Przygotowała: Justyna Majchrzak
Data emisji: 01.09.2020
Godzina emisji: 12.15
kd
