Przełęcz Salmopolska. Dziś raj narciarzy, kiedyś bogate łowisko

Ostatnia aktualizacja: 17.02.2022 14:19
Żeby odkryć tajemnicę nazwy miejscowości Salmopol, często nazywanej przez mieszkańców "perłą Beskidu", należy zajrzeć do słownika łacińskiego i rumuńskiego.
Leśna droga w pobliżu Salmopola
Leśna droga w pobliżu Salmopola Foto: Shutterstock/bayazed

Na południu Polski, w Beskidzie Śląskim leży Przełęcz Salmopolska, obniżenie terenu o wysokości 934 metrów n.p.m. Leży ona w paśmie Baraniej Góry i jest niezwykle malowniczą drogą łączącą Wisłę i Szczyrk. - Jej nazwę doskonale znają narciarze, bo w okolicy znajduje się mnóstwo wspaniałych miejsc, w których można poszusować - podkreśla Maciej Wójcik. 

- Nazwa Przełęcz Salmopolska, pochodzi od Salmopola, przysiółka miejscowości Szczyrk, od jego najbardziej zachodniej części. Była to kiedyś wieś, która założyli, pod koniec XVII wieku, osadnicy uciekających z Księstwa Cieszyńskiego przed prześladowaniami religijnymi - tłumaczy Jakub Cyrkiel, przewodnik beskidzki. - Właśnie na terenach Żywiecczyzny znaleźli schronienie - dodaje. 

Źródłosłów nazwy Salmopol kryje się w łacinie i języku rumuńskim. Najprawdopodobniej nazwa ta powstała z połączenia dwóch słów: łacińskiego "salmo" czyli "łosoś" i rumuńskiego "poli" czyli "liczny". - To może sugerować dużą liczbę łososia, który kiedyś żył w rzece Żylica - mówi rozmówca Oliwii Krettek. - To były jednak dawne czasu. Ze względu na gospodarkę rzeczną, liczne tamy, zbiorniki, zapory, łososi w górskich rzekach już nie ma. Od dawna nie mają jak wracać w górę rzek na tarło. 

Przełęcz Salmopolska nazywana też jest często Białym Krzyżem. Mieści się tam też ośrodek narciarski o tej nazwie. Nazwy Biały Krzyż używają starsze pokolenia mieszkańców okolicy. Jest ona związana z białym krzyżem, który stoi na przełęczy. - Można powiedzieć, że krzyż jest tam od zawsze. W okolicy jest wiele legend i podań ludowych wyjaśniających, skąd tam się wziął - mówi przewodnik. - Podobno w pobliżu krzyża w 1932 roku powstało niemieckie schronisko. Nazywało się "Gospoda Antoniego", ale zwane było Białym Krzyżem. Schronisko spłonęło w lutym 1945, niektórzy mówią, że krzyż upamiętnia jego istnienie. Inna legenda mówi, że krzyż przypomina o zatargach między katolikami, a ewangelikami. Są podania, według których krzyż jest symbolem walki konfederatów barskich z moskalami. Jest też legenda związana z nieszczęśliwą miłością. Podobno stała tam karczma, w której odbywało się wesele. Na weselu pojawili się żołnierze, którzy siła zabrali pana młodego do armii. Młody zginął na polu walki, a panna młoda, by uczcić jego pamięć postawiła biały drewniany krzyż, a na jednym z jego ramion powiesiła swój welon - dodaje. 


Posłuchaj
05:03 czwórka stacja nauka 17.02.2022.mp3 Skąd pochodzi nazwa Salmopol tłumaczy Jakub Cyrkiel, przewodnik beskidzki (Stacja Nauka/Czwórka)

 

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Maciej Wójcik

Materiał przygotował: Oliwia Krettek

Data emisji: 17.02.2022

Godzina emisji: 12.25

pj

Czytaj także

"Pacanów", "Zgon" czy "Całowanie". Śmiejesz się z tych nazw? Sprawdź ich źródłosłów

Ostatnia aktualizacja: 25.11.2021 14:54
Na mapie Polski odnajdujemy wiele nazw własnych, które wywołują uśmiech na naszych twarzach. Okazuje się jednak, że "Swornegacie" nie mają nic wspólnego z gaciami, "Niemyje-Ząbki" z brudem jamy ustnej, a "Zgon" ze śmiercią. Skąd więc się wzięły?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Babia Góra - skąd ta nazwa?

Ostatnia aktualizacja: 27.01.2022 16:40
Babia Góra, znana również jako Królowa Beskidów, Kapryśnica, Matka Niepogód czy Diablak. Ten najwyższy "pozatatrzański" szczyt Polski jest różnie nazywany i krąży wokół niego wiele legend. Sprawdzamy, skąd pochodzi jego nazwa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Góry zimą to nie tylko szusowanie - jak wędrować po nich bezpiecznie?

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2022 11:55
Maja Sindalska, przewodnik tatrzański i edukatorka w Tatrzańskim Parku Narodowym, opowiada o tym, jak się przygotować do zimowych górskich wędrówek i jak zostać przewodnikiem po Tatrach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Szerpowie - ważni towarzysze wspinaczki i zdobywcy. Co o nich wiemy?

Ostatnia aktualizacja: 03.02.2022 10:53
Szerpowie towarzyszą kolejnym wyprawom w drodze na szczyt i dźwigają ich bagaże. Gdyby nie oni, wielu wspinaczy nie zdobyłoby najwyższej góry świata - Mount Everestu. - Szerpowie mają niesamowite predyspozycje do tego, żeby te góry zdobywać i dumnie o nich mówić - podkreśla himalaistka Miłka Raulin. 
rozwiń zwiń