Sinice - zmora wakacji i nadzieja naukowców
Rosa to osad atmosferyczny, a dokładniej: para wodna, która zawarta jest w powietrzu i osadza się na różnych ciałach, głównie na roślinach, ale pojawia się też na kamieniach i skałach. Może również pojawić się w innych miejscach i o innej porze dnia.
04:09 czwórka stacja nauka 18.08.2021.mp3 Skąd się bierze rosa i czy występuje tylko o poranku? (Czwórka/Stacja nauka)
Mechanizm jej powstawania najłatwiej przedstawić przez analogię do słodkiej, gorącej i zimnej herbaty.
- Wyobraźmy sobie herbatę, którą chcemy osłodzić - proponuje dr Urszula Koss ze Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki. - Gdy mamy 100 ml gorącej herbaty (temperatura 100 stopni C), to rozpuścimy w niej 500 gramów cukru, według danych z wykresów rozpuszczalności, czyli 100 łyżeczek. Gdy ten roztwór zaczniemy ochładzać, do 20 stopni C, to cukier zacznie się wytrącać. W herbacie o temperaturze 20 stopni rozpuści się jedynie 40 łyżeczek cukru. Podobnie jest z parą wodną w powietrzu - wyjaśnia. - Jeśli schłodzimy powietrze, część pary wodnej może się wytrącić, dodatkowo para wodna przejdzie w ciecz, czyli mamy proces skraplania - dodaje.
Latem, w nocy, dochodzi do schłodzenia powietrza, dlatego rano trawa jest wilgotna, bo osadza się na niej skroplona para wodna. Rosa, podobnie jak mgła, powstaje w wyniku kondensacji, skraplania pary wodnej w temperaturze niższej od punktu rosy. - Punkt rosy to temperatura, w której para wodna zawarta w powietrzu osiąga, na skutek schładzania, stan nasycenia - tłumaczy ekspertka. - Poniżej tej temperatury staje się przesycona. Dlatego że jest przesycona, skrapla się lub resublimuje. Rosa zniknie, czyli odparuje, gdy temperatura stanie się wyższa - dodaje.
Czytaj także:
Okazuje się, że rosa występuje też w innych porach dnia. - Jest rosa radiacyjna. Powstaje ona na różnych przedmiotach w wyniku wypromieniowania ciepła przez dane ciało - tłumaczy rozmówczyni Weroniki Puszkar. - Ta rosa może występować wieczorem i rano, jest ona zapowiedzią dobrej pogody - dodaje.
Zdarza się, że krople wody widzimy na naszych roślinach domowych. To nie jest rosa. Widząc ciecz na roślinie, możemy mieć do czynienia z gutacją lub wypłaczem rośliny. - Oba te zjawiska wywoływane są przez parcie korzeniowe - tłumaczy dr Ula Koss. - Gutacja pojawia się, gdy roślina ma bardzo duży dostęp do wody, wypłacz występuje przy nacięciu łodygi rośliny.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Oliwia Krettek
Materiał przygotowała: Weronika Puszkar
Data emisji: 18.08.2021
Godzina emisji: 12.21
pj
