Genetyka jak zabawa klockami. Dekodowanie sekwencji DNA

- Geny człowieka można przedstawić za pomocą kolorowych klocków albo puzzli. - W ten sposób tworzymy sekwencję, w której zawarta jest informacja o naszym organizmie - tłumaczy Rafał Mazgaj z Instytutu Genetyki i Biotechnologii Zwierząt Państwowej Akademii Nauk.

Im bardziej genetycy poznają strukturę DNA, tym odkrywają w niej więcej tajemnic

Foto: Glow Images/ East News

- W sekwencji DNA zakodowanych jest dużo informacji. Badanie takich sekwencji pozwala zbadać, na co ona oddziałuje i co koduje - wyjaśnia ekspert. - Każdy "klocek" to jest nukleotyd odpowiadający adeninie, cytozynie, tyminie i guaninie, czyli czterem podstawowym budulcom w naszym DNA. Działają na zasadzie komplementarności, czyli dopasowania, dlatego nie wszystkie muszą się połączyć.  

Kiedy ułożymy całą sekwencję, możemy skorzystać z kodu QR, który przeniesie nas na stronę internetową, gdzie możemy zdekodować zawarte w niej informacje. - W pracy badawczej wykorzystuje się w tym celu specjalnie zaprojektowane maszyny, które robią te rzeczy automatycznie - dodaje rozmówca Oliwii Krettek. - Z odczytu możemy dowiedzieć się między innymi o chorobach, które są wynikiem mutacji genów.

Geny nie działają prawie nigdy pojedynczo i w odosobnieniu. Za tak prostą cechę, jak wzrost, odpowiada ich ponad dwieście. A co dopiero, gdy zaczynamy mówić o cechach osobowości. W tej chwili genetyka jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. W ubiegłym roku najważniejsze osiągnięcia w tym obszarze związane były m.in. z opracowaniem nowych metod wykrywania genetycznych predyspozycji do różnych chorób i terapii spersonalizowanych. W dziedzinie medycyny genomowej, czyli nauce analizowania informacji genetycznej, którą w sobie nosimy i która nas kształtuje, ogłoszono ostatecznie kompletną sekwencję ludzkiego genomu. - Przez ostatnie 20 lat została wykonana dokładna i żmudna analiza pozostałych 8 proc. Są to sekwencje głównie telomerowe, czyli zakończeń chromosomów. Przez 20 lat analizowano zawartość telomerów i centromerów, struktur, które znajdują się w środku chromosomów. Co z tego wynika? Daje nam to wgląd np. w bardzo wiele procesów komórkowych, w tym proces starzenia i nowotworzenia - tłumaczył w Polskim Radiu prof. Michał Witt, dyrektor Instytutu Genetyki Człowieka PAN.

Posłuchaj

04:24 CZWÓRKA Stacja Nauka DNA - 23.06.2023.mp3 Jak i po co dekoduje się DNA? (Stacja Nauka/Czwórka) 

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Weronika Puszkar

Materiał: Oliwia Krerttek

Data emisji: 23.06.2023

Godzina emisji: 12.30

kul