Nagroda Nobla w Czwórce. Tak brzmią emocje w świecie nauki
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny jest jedną z pięciu ustanowionych przez tego fundatora. Dziś to wyjątkowe wyróżnienie przyznawane jest za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości. Laureaci nagrody są wybierani przez Zgromadzenie Noblowskie Instytutu Karolinska (Karolinska Institutet), w skład którego wchodzi 50 profesorów tej instytucji.
Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznana została za badania dotyczące gospodarki tlenowej w komórkach. - Tlen jest wszędzie wokół nas, i my go nie doceniamy. A tlen oznacza życie. Tegoroczna Nagroda Nobla jest więc za to, że odkryto mechanizm, w którym nasze komórki przełączają się z warunków niskich stężeń tlenu na warunki wysokich stężeń tlenu - tłumaczył prof. Marcin Ufnal z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jak podkreślał, laureaci nagrody "pokazują nam, w jaki sposób komórka przełącza całą swoją maszynerię". - To bardzo ważne, bo bez tego nie bylibyśmy w stanie prawidłowo funkcjonować w niektórych warunkach, m.in. wysoko w górach. Podobnie jest u osób chorych, z upośledzonym ukrwieniem tkanek i dostępem tlenu, u których zmienia się gospodarka tlenowa - tłumaczył ekspert. Opowiadał również m.in. o tym, jak działają pod względem gospodarki tlenowej organizmy sportowców.
Patryk Kuniszewicz i prof. Marcin Ufnal
Do 2015 roku 211 osobom przyznano 107 Nagród Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. W 2016 nagrodę otrzymał Japończyk Yoshinori Ohsumi związany z Tokijskim Instytutem Technologicznym, rok później laureatami zostali Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young, za wyjaśnienie mechanizmu molekularnego kontroli rytmu dobowego. W ubiegłym roku nagrodą wyróżniono James P. Allison oraz Tasuku Honjo. Naukowcy zostali docenieni za opracowanie terapii przeciwnowotworowych polegających na odblokowaniu działania układu immunologicznego tak, by atakował komórki nowotworowe.
Pierwszym nagrodzonym był w 1901 roku niemiecki naukowiec Emil Adolf von Behring, za pracę nad terapią surowicą, w szczególności jej stosowania w leczeniu błonicy, która otworzyła nową drogę w dziedzinie nauk medycznych.
Nagrody Nobla przyznawane są od 1901 roku, a pierwszą z nich - Pokojową Nagrodę Nobla - otrzymał w murach Królewskiej Akademii medycznej Jean Henri Dunant, założyciel Czerwonego Krzyża i Frédéric Passy, francuski ekonomista i polityk.
Laureaci Nagrody Nobla 2019 w dziedzinie medycyny
---
Kolejne specjalne wydania audycji "Stacja Nauka", która będzie nadawana z Centrum Współpracy i Dialogu Uniwersytetu Warszawskiego, już we wtorek, po godz. 12.05. eksperci tej uczelni i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wspólnie prześledzą i skomentują transmisję z gali. Patryk Kuniszewicz będzie na żywo przekazywał emocje i komentarze przedstawicieli świata nauki.
8 października nastąpi ogłoszenie nazwiska laureata Narody Nobla w dziedzinie fizyki, dzień później - w dziedzinie chemii, a 10 października - w dziedzinie literatury, 11 - ogłoszony zostanie laureat Pokojowej Nagrody Nobla, a w poniedziałek, 14 października poznamy noblistę z ekonomii.
***
Na audycję "Stacja nauka" zapraszamy codziennie, od poniedziałku do piątku, w godz. 12.05 - 13.00. Gospodarzem programu jest Patryk Kuniszewicz.
kd/pj
