"Problem nadmiernej masy ciała dotyczy 10 proc. małych dzieci (1-3 lat), 30 proc. dzieci w wieku wczesnoszkolnym i 22 proc. młodzieży do 15. roku życia" - poinformował NFZ, powołując się na dane Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Przedstawiciel NFZ podkreśla również, że otyły przedszkolak cztery razy częściej staje się otyłym dorosłym niż rówieśnicy o prawidłowej masie ciała.
Skąd otyłość u dzieci?
Kiedyś dzieci otyłych w szkołach nie było tak wiele. Po lekcjach głównie czas spędzało się na świeżym powietrzu, na grach i zabawach. Jak zauważają specjaliści, za zmianami nawyków stoi postęp. - Dostęp do internetu i smartfon sporo zmienił w podejściu do aktywności fizycznej. Do tego dochodzi dostępność żywności wysoko przetworzonej, o wysokiej zawartości kalorii. Cały czas też pokutuje brak edukacji i mity, że dzieci wyrastają z otyłości i kółko się zamyka - mówi dr hab. Paweł Matusik, z Oddziału Klinicznego Pediatrii i Otyłości Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. - Wiele osób, w tym także lekarzy, nie zawsze pojmuje otyłość jako chorobę i to też jest problem. Jeżeli nie ma diagnozy, nie będzie leczenia.
Otyłość traktowana jest jako choroba przewlekła i jak w przypadku chorób przewlekłych pacjent musi być gotowy na zmianę i na prowadzenie terapii. - Choroby przewlekłe mają tendencje do nawrotu i nigdy nie wyleczymy otyłości, jeśli myślimy o niej jako o przejściowym problemie - tłumaczy lekarz. - Na rozwój tej choroby wpływ ma wiele czynników. Mamy w pamięci pokoleniowo, że jedzenie było czymś, o co się zabiega, trudnym do zdobycia, związanym z walką o przetrwanie i byt rodziny. Więc pokoleniowo przekazywane są niekoniecznie najzdrowsze nawyki żywieniowe. Wpływ diety prowadzonej od wczesnego dzieciństwa ma kluczowe znaczenie w rozwoju otyłości u dzieci.
Zobacz także:
Na otyłość nie ma jednego lekarstwa
Otyłość to choroba, na którą nie ma jednego lekarstwa, a trzeba działać na wielu polach. Zacząć należy od rozpoznania. - Rzecz jest nie tylko po stronie lekarzy, bo często pacjent i jego rodzina sobie tego nie uświadamiają - zauważa gość audycji. - Często pacjenci przychodzą do lekarza na rozpoznanie, np. z nadciśnieniem tętniczym albo z podejrzeniem cukrzycy. Wtedy okazuje się, że otyłość jest chorobą podstawową, a to z czym przyszli, jest powikłaniem.
Najważniejsze jest przekonanie takich osób, że problem z otyłością nie jest tylko ich "winą" i problemem. Ważna jest otwartość na metody leczenia, m.in. włączenie w proces terapii, czyli doprowadzenie do stałych zmian, które wprowadzą pacjentów na drogę redukcji masy ciała.
- Oczywiście diagnozujemy i wykonujemy dodatkowe badania. Sprawdzamy, czy nie ma jakiegoś innego podłoża czy istniejących powikłań, które również trzeba byłoby leczyć - wyjaśnia lekarz. - Są również możliwości wprowadzenia farmakoterapii w otyłości u dzieci od 12 roku życia. Jest to jednak leczenie wspomagające.
Psycholog jest kluczowy
W skrajnych przypadkach nastolatki kwalifikowane są do operacji bariatrycznych. Możliwości terapii jest wiele w zależności od tego, jak duża jest skala problemu. Jak podkreśla dr Paweł Matusik, w przypadku leczenia psycholog jest kluczowym członkiem zespołu terapeutycznego. - Obserwujemy w niektórych przypadkach, że tworzą się pętle neuroprzekaźnikowe. Bardzo podobne do tych, które tworzą się w przypadkach uzależnień od leków czy używek - mówi gość Czwórki. - Z otyłością też może wiązać się depresja. Może być ona czynnikiem, który przyczynił się do tego, że otyłość się rozwija i narasta, ale także otyłość może być przyczyną depresji.
Praca w przypadku dzieci prowadzona jest wraz z rodzicami i jest bardzo ważna, żeby uzyskać jakiekolwiek efekty. Pojawia się coraz więcej kampanii promujących odpowiednie nawyki żywieniowe u dzieci. W towarzystwach naukowych, m.in. w Polskim Medycznym Towarzystwie Pediatrycznym, można znaleźć rekomendacje dotyczące żywienia dzieci w pierwszych miesiącach i latach życia. Są także towarzystwa zajmujące się leczeniem otyłości, takie jak Polskie Towarzystwo Otyłości Dziecięcej, gdzie można uzyskać informacje i pomoc terapeutyczną.
***
Tytuł audycji: Czat Czwórki
Prowadzi: Piotr Firan
Gość: dr hab. Paweł Matusik (Oddział Klinicznego Pediatrii i Otyłości Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach)
Data emisji: 29.06.2022
Godzina emisji: 15.18
aw/pj
