Błękitny Wieżowiec - historia "klątwy rabinów"

Ostatnia aktualizacja: 19.10.2022 18:20
Na placu Bankowym w Warszawie stoi Błękitny Wieżowiec. Pierwsze projekty tego budynku sięgają lat 50. ubiegłego wieku, a jego budowa trwała aż 23 lata. "To wszystko przez klątwę rabinów" - mówili warszawiacy. Czy mieli rację? 
Błękitny Wieżowiec na placu Bankowym w Warszawie.
Błękitny Wieżowiec na placu Bankowym w Warszawie. Foto: ArtMediaFactory/Shutterstock.com

To, co odróżnia Błękitny Wieżowiec od innych drapaczy chmur w stolicy, to miejsce, w którym powstał. Kiedyś znajdowała się tam Wielka Synagoga - imponująca świątynia i najbardziej reprezentacyjna bożnica w Warszawie. Została założona przez wyznawców judaizmu reformowanego, który uznawał, że Żydzi powinni asymilować się z miejscową ludnością, i otwarta w 1878 roku. Mogła pomieścić 2200 osób: 1150 na dole oraz 1050 na galerii, przeznaczonej dla kobiet. Nabożeństwa uświetniał śpiew chóru i gra organów. Synagoga funkcjonowała niespełna 65 lat. W trakcie drugiej wojny światowej, po stłumieniu powstania w getcie warszawskim, została zniszczona przez zaślepionych antysemityzmem Niemców. Z tym właśnie wydarzeniem wiąże się legenda znana jako "klątwa rabinów". - Istnieje taki przekaz, że w czasie okupacji została rzucona na to miejsce jakaś symboliczna klątwa, której moc sprawiała, że żaden inny budynek nie mógł powstać w tej lokalizacji - opowiada Grzegorz Mika, architekt i varsavianista. 

Po wojnie początkowo zakładano odbudowę synagogi, ale w latach 50. ostatecznie te plany porzucono. Władze Warszawy podjęły wówczas decyzje o budowie nowoczesnego wieżowca. I "klątwa" zaczęła działać. - Dekadę później rozpoczęto budowę tego budynku, ale inwestycja szybko okazała się pechowa - tłumaczy rozmówca Jędrzeja Rosiewicza. - Prace głównie stały w miejscu i do końca PRL-u udało się zbudować jedynie stalowy szkielet budynku.


Wielka Synagoga przy ul. Tłomackie 7 w Warszawie Wielka Synagoga przy ul. Tłomackie 7 w Warszawie

Zobacz także:


Aby budowa mogła się zakończyć, poproszono nawet kilku rabinów o cofnięcie feralnej klątwy. W 1991 roku budynek wreszcie oddano do użytku. Dziś w Błękitnym Wieżowcu znajduje się niewielka żydowska sala modlitwy, która upamiętnia stojącą wcześniej w tym miejscu świątynię, oraz sala wystawiennicza Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Posłuchaj
03:27 CZWÓRKA Czat Czworki - blue tower 1910 2022.mp3 Błękitny Wieżowiec - dramacz chmur na historycznym tle (Czat Czwórki/Czwórka)

***

Tytuł audycji: Czat Czwórki

Prowadzi: Piotr Firan

Materiał przygotował: Jędrzej Rosiewicz

Data emisji: 19.09.2022

Godzina emisji: 15.35

kul/kor

Czytaj także

Rekonstrukcje historyczne. Skąd wzięła się moda na "zabawę" w historię?

Ostatnia aktualizacja: 16.07.2020 18:00
Za nami Grunwald, przed nami Bitwa Warszawska. Pomiędzy - gdyby nie koronawirus - większe i mniejsze średniowieczne jarmarki oraz turnieje rycerskie. Czy rekonstrukcje historyczne to nowa polska specjalność?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Numizmatyka. Monety i banknoty, które uczą historii

Ostatnia aktualizacja: 12.08.2020 18:00
Numizmatyką interesowali się m.in. Zygmunt I Stary, Jan III Sobieski oraz historyk Tadeusz Czacki. Monety i banknoty kolekcjonuje także dziennikarz radiowej Czwórki - Paweł Malinowski.  
rozwiń zwiń