Dzisiaj wiemy, że w Egipcie hieroglify były pismem oficjalnym, wykorzystywanym do pisania rozmaitych tekstów na oficjalnych budowlach, które miały przetrwać wieki. Te same hieroglify można było też zapisywać ręcznie, za pomocą piórka maczanego w tuszu, na papirusie. - Natomiast pismo odręczne dla odróżnienia nazywa się hieratycznym i było ono używane do zapisywania najrozmaitszych tekstów oficjalnych, półoficjalnych. Miało zastosowanie w życiu codziennym - tłumaczy gość audycji.
14:04 Czwórka/Zaklinacze Czasu - hierolglify 02.10. 2021.mp3 O hieroglifach opowiada egiptolog prof. Andrzej Niwiński z UW (Zaklinacze Czasu/Czwórka)
Każdy Egipcjanin widział hieroglify, jednak umiejętność pisania w starożytnym Egipcie była mało rozpowszechniona. Egipskie społeczeństwo dzieliło się na dwie grupy: kapłanów i urzędników, którzy stanowili wyższą klasę społeczną, oraz drugą klasę, którą stanowili głównie chłopi i rzemieślnicy oraz niżsi urzędnicy. - Można więc uznać, że pismem potrafiło się posługiwać około 15 proc. społeczeństwa egipskiego - mówi egiptolog. - W wielu grobowcach dostojników i królów odkrywano przyrządy pisarskie, które miały im służyć w zaświatach - dodaje.
Menu starożytnych - co jadali Egipcjanie?
Czytaj także:
Hieroglify zawierają trzy grupy znaków, jedna z nich bardzo przypomina nasz alfabet. - Składa się z dwudziestu kilku znaków, które służyły do podkreślenia wartości fonetycznej. Większość z nich jest porównywalna z naszym alfabetem. Występują w nim na przykład trzy rodzaje litery "h" i dwa rodzaje liter "k" i "s". Samogłosek w większości nie zapisywano, jednak na pewno zapisywano samogłoskę "a" oraz "i". Inne były domyślne - wyjaśnia prof. Niwiński. - Dlatego dzisiaj my egiptolodzy mamy kłopot, bo być może źle odczytujemy niektóre słowa egipskie. Być może starożytny Egipcjanin by inaczej je odczytał. Gdy nie wiemy, gdzie wstawić jakąś samogłoskę, to wstawiamy umowne "e" - tłumaczy.
Jak dodaje gość Czwórki, główna część hieroglifów to były znaki, które określały fonetyczne zestawy, trójdźwięki, czwórdźwięki, nawet dwudźwięki, które były zapisywane umownymi obrazkami. Wśród znaków pojawiały się drzewa, zwierzęta, ludzie w różnych pozycjach, różne sprzęty, przedmioty. Każdy z tych znaków miał określoną wartość brzmieniową.
Źr. Youtube/Zobacz do czego służyły hieroglificzne zaklęcia [Egipt: miejsce pełne tajemnic]
Żeby posługiwać się hieroglifami, trzeba było poznać ok. 700 znaków, co przysparzało Egipcjanom problemów. Zdarzało się, że tak jak my współcześnie, pisząc, popełniali błędy w zapisach.
- Jeśli chodzi o system pisma egipskiego, to został on rozszyfrowany w 1822 roku przez francuskiego uczonego Jean-Freancois Champolliona. Od tamtego czasu egiptolodzy potrafią już czytać hieroglify, co oczywiście nie jest łatwe - tłumaczy specjalista. - Jednak istnieją zasady gramatyki, słowniki i zasady pisma. Pisma staroegipskiego można się więc uczyć podobnie jak współczesnych języków.
Mimo sporej wiedzy filologia egipska jest nauką, która cały czas się rozwija, nie wszystko jeszcze jest znane. - Są jeszcze liczne znaki zapytania, więc pod tym względem wiedza o hieroglifach nie jest jeszcze wiedzą zamkniętą. Natomiast z każdą dekadą coraz bardziej się rozwija - dodaje profesor.
***
Tytuł audycji: Zaklinacze czasu
Prowadzi: Jakub Jamrozek
Gość: prof. Andrzej Niwiński (egiptolog, wykładowca UW)
Data emisji: 02.10.2021
Godzina emisji: 14.08
aw
