26. Piknik Naukowy. Podręczniki Mikołaja Kopernika

Ostatnia aktualizacja: 21.05.2023 12:30
- Działalność naukowa Mikołaja Kopernika przypada na "czas przejścia". Kiedy zaczyna studia w wieku XV zastaje rzeczywistość, która prezentuje układ geocentryczny. Potem dokonuje rewolucji. Na Pikniku Naukowym pokażę drzeworyty przyrządów astronomicznych oraz podręczniki, z których wówczas się uczył - mówi Tadeusz Grajpel z Pracowni Badań i Edukacji Historycznej  
Pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu
Pomnik Mikołaja Kopernika w ToruniuFoto: shutterstock.com

Reportaże z dawnych dziejów

Wszyscy wiemy, że Mikołaj Kopernik "wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię". To tylko jeden z powodów, dla których jest on honorowym "gościem" 26. Pikniku Naukowego Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. Coroczne święto nauki odbędzie się w sobotę 27 maja na stadionie PGE Narodowy w Warszawie, tym razem pod hasłem  "rewolucje naukowe". Na Pikniku będzie można m.in. obejrzeć 200 grafik związanych ze stanem wiedzy naukowej w XV i XVI wieku. - Drzeworyty to często jedyne źródło do dawnej rzeczywistości i to takie, do którego "nie dokopie się" żaden archeolog - przekonuje gość Czwórki. - Tu możemy zobaczyć bardzo dokładnie przedstawione postaci, zajęcia, codzienność i narzędzia pracy. Dzięki drzeworytom - wręcz reportażowo - przenosimy się w przeszłość i możemy ją dokładnie zbadać. 

Drzeworyt jak tatuaż

Ta jedna z najstarszych technik graficznych, dziś spotykana jest sporadycznie. Dlatego też wiedza na jej temat jest ograniczona. - Stemple drzeworytowe możemy spotkać w kontekstach bardzo odległych historycznie. Mamy na przykład udokumentowane, zrytualizowane formy wycinania różnego typu stempli, przy pomocy których nanoszono mniej lub bardziej wyrafinowane ornamenty na własne ciało - opowiada ekspert. - To najstarsze znane nam zastosowanie drzeworytu przeradza się w coś wyjątkowego w epoce neolitu. Pojawiają się nadruki na tkaninach i to się nieprzerwanym ciągiem dzieje do dzisiaj - pod różnymi postaciami, w różnych rejonach świata.

26. Piknik Naukowy 2023 | REWOLUCJE NAUKOWE | Polskie Radio

Zobacz też:

Z jakich pomocy naukowych korzystał młody Kopernik? 

Ale to nie ornamenty, tylko druk przyczynił się do upowszechniania wiedzy o świecie i nauce. - Za czasów Kopernika drukowało się literaturę naukową, bo Akademia Krakowska, na której studiował przyszły astronom, potrzebowała tego typu książek - tłumaczy rozmówca Jakuba Jamrozka. - Podczas Pikniku zaprezentuję zestaw drzeworytów pokazujący przyrządy astronomiczne, przy pomocy których obserwowano niebo. Są wśród nich m.in. kwadrant do pomiaru wysokości kątów ciał niebieskich nad horyzontem, astrolabium oraz sfera armiralna, czyli przyrząd z którym Kopernik występuje na wszystkich możliwych pomnikach.

Posłuchaj
20:57 CZWORKA Zaklinacze czasu - kopernik 20.05.2023.mp3 Co drukowano w Krakowie w roku narodzin Kopernika? (Zaklinacze czasu/Czwórka)

***

Tytuł audycji: Zaklinacze czasu

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Gość: Tadeusz Grajpel (humanista, znawca dawnych technologii rzemiosł związanych z dziejami książki, Pracownia Badań i Edukacji Historycznej)

Data emisji: 20.05.2023

Godzina emisji: 15.15

kul

Czytaj także

26. Piknik Naukowy. Poznaj hieroglifową rewolucję

Ostatnia aktualizacja: 18.05.2023 11:07
W sobotę, 27 maja, odbędzie się największa w Europie plenerowa impreza popularyzująca naukę, czyli Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. Tematem wydarzenia są "Rewolucje w nauce". Przykładem takiej rewolucji było odczytanie hieroglifów, czego udało się dokonać 200 lat temu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

26. Piknik Naukowy: komputer wodny. "Chcesz policzyć, odkręć kurek"

Ostatnia aktualizacja: 18.05.2023 11:20
Komputer może działać na wodę - przekonują studenci Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych i na Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik udowodnią, że mają rację. 
rozwiń zwiń