"Lalka" dziś. Co kryje się w powieści Prusa?
Dzięki "Katarynce" można przenieść się do XIX-wiecznej Warszawy, bo właśnie tam mieszka bohater noweli Prusa - elegancki i starszy pan Tomasz. W tekście nie brakuje wątków autobiograficznych. Jakich? - o tym w materiale Ani Hardej opowiadają siostrzenice pisarza.
"Katarynka" ukazała się w 1880 roku. 8 lat później Eliza Orzeszkowa napisała "Dobrą panią". Rzecz dzieje się w niedużym mieście, Ongrodzie, w którym mieszka tytułowa "Dobra pani". Zajmuje się ona działalnością dobroczynną, podobnie zresztą jak sama Orzeszkowa. Drugą bohaterką noweli jest mała Helka, na której przykładzie pisarka pokazuje, jak ważne jest wykształcenie i wychowanie dzieci. Posłuchaj>>>
Narodowe Czytanie. Nowe nowele wciąż są pisane
Dwa lata po publikacji "Katarynki" Elizy Orzeszkowej, w 1882 roku, ukazuje się "Sachem" Henryka Sienkiewicza. To kolejna z jego opowieści, pisana w podróży. Jak podkreśla Anna Hardej pisarz był niespokojnym duchem, włóczykijem, i większość jego książek powstała "w trasie". - Nowelę "Sachem" poprzedziła dyskusja na temat analogii pomiędzy sytuacja Indian w Stanach, a Polaków w zaborze pruskim. Jej celem nie było górnolotne krzepienie serc - relacjonuje Czwórkowa dziennikarka. - Autor podszedł do tego praktycznie, chciał Polaków ostrzec przed tym, jakie będą konsekwencje wynarodowienia - dodaje.
Troska o ojczyznę nie była obca też Marii Konopnickiej, która niejednokrotnie pisała o miłości do swojego kraju i walce o wolność. - Nowela "Dym" ukazała się w 1890 roku na łamach "Kuriera codziennego" - mówi Anna Hardej. - To opowieść o matce i synu, ogromnym nieszczęściu, jakim jest śmierć dziecka, co autorka przeżyła na kilka miesięcy przed napisaniem opowiadania - dodaje. Posłuchaj>>>
Obraz polskiej wsi w swych książkach zaprezentował Władysław Reymont. Związany i zakochany we wsi pisarz, był z nią związany od najmłodszych lat. Wychowywał się w miejscowości Kobiele Wielkie , gdzie jego ojciec był organistą. - Reymont kochał wieś jak mało kto. Często tam wracał w swoich książkach. Nie tylko "Chłopi" ale i nowela "Orka" pokazuje wiejska rodzinę - wyjaśnia Czwórkowa dziennikarka. - To opowiadanie powstało w czasie I wojny światowej. Należy do cyklu opowiadań wojennych wydanych pod zbiorczym tytułem "Za frontem".
Kolejną lekturą Narodowego Czytania będzie nowela "Rozdzióbią nas kruki, wrony...". Symboliczna opowieść Stefana Żeromskiego o trzech zaborcach niszczących nas kraj. Pisarz napisał tę nowelę jako młody człowiek. W 1895 roku związany był ze środowiskiem tygodnika "Głos" i właśnie tam ukazał się jego tekst. Posłuchaj>>>
***
Osiem lektur na Narodowe Czytanie 2019:
- Dobra pani – Eliza Orzeszkowa;
- Dym – Maria Konopnicka
- Katarynka – Bolesław Prus
- Mój ojciec wstępuje do strażaków (ze zbioru: Sanatorium pod Klepsydrą) – Bruno Schulz
- Orka – Władysław Stanisław Reymont
- Rozdzióbią nas kruki, wrony… – Stefan Żeromski
- Sachem – Henryk Sienkiewicz
- Sawa (z cyklu: Pamiątki Soplicy) – Henryk Rzewuski
Narodowe Czytanie. Nowele Polskie mat.pras./Kancelaria PR
***
Więcej o Narodowym Czytaniu 2019 i autorach nowel polskich usłyszycie codziennie do 6 września w audycjach "Pierwsze słyszę" i "Stacja Kultura".
kul/pj
