Fenomen Mrocznego Rycerza. Batman ikoną popkultury

Ostatnia aktualizacja: 15.09.2023 11:21
Batman ma już niemal 80 lat. Mroczny Rycerz wciąż pojawia się w komiksach, serialach, filmach. Michał Chudoliński podkreśla, że jego przyszłość jest jednak związana ze światem gamingu. Na czym polega fenomen Batmana?
Co wpływa na popularność Batmana i innych superbohaterów?
Co wpływa na popularność Batmana i innych superbohaterów? Foto: Shutterstock
  • Batman jest ikoną popkultury. Pierwszy komiks o Batmanie powstał w 1939 roku. 
  • Legendarne filmy o Batmanie to te w reżyserii Tima Burtona. Ale kultowe są również animacje, seriale czy same komiksy. 
  • Lata 50. i 60. mocno wpłynęły na wizerunek Batmana. Mroczny Rycerz stał się "miękki" i nie przypominał swego ciemnego pierwowzoru. 
  • Tim Burton w swoich filmach powrócił do mrocznego obrazu Batmana. Były to lata 80. 
  • Michał Chudoliński za najgorszego Batmana uważa ekranizację pt. "Batman i Robin". 
  • Kultowe komiksy o superbohaterze to: "Rok pierwszy", "Powrót Mrocznego Rycerza", "Zabójczy żart" i "Azyl Arkham". 
  • Ekspert przyszłość Batmana widzi w świecie gamingu. 

Michał Chudoliński, autor bloga "Gotham w deszczu", książki "Rycerz Gotham. Szkice z kultury popularnej", wykładowca Collegium Civitas, przyznaje, że miał szczęście urodzić się w 1988 roku, czyli wtedy, gdy Tim Burton wypuścił swój pierwszy film o Batmanie. - Wraz z nastaniem wolności w Polsce te filmy trafiły też do naszych kin, wprowadzono też te najlepsze rzeczy związane z Batmanem - przypomina. - Były filmy Burtona, była kreskówka z lat 90. Na pewno ten serial animowany przetrwał próbę czasu. Teraz jest realizowany "Batman. The Caped Crusader" i czekam na to, bo jako reżyser wraca Bruce Timm, a Ed Brubaker będzie pisał scenariusze - dodaje. 

Batman - kreskówka z lat 90. 

Animowana opowieść o Batmanie, ta zrealizowana w latach 90., uważana jest za rewolucyjną. Jak zdradza gość Czwórki, wtedy po raz pierwszy plansze, rysunki robiono na czarnym papierze. - Dzięki temu serial jest taki posępny i mroczny. Nigdy wcześniej nie robiono tego w animacji - zauważa. - Dodatkowo, jak wspominał główny scenarzysta tego serialu, nigdy nie było takiej sytuacji w poszczególnych epokach Batmana, żeby ze wszystkim trafić w dziesiątkę. Tu głos Batmana podkłada Kevin Conroy, a Jokera - Mark Hamill. Poszczególne historie były tak kreowane, żeby przyjemność z ich oglądania miały zarówno nastolatki, jak i dorośli. 

Początki. Kiedy się pojawił Batman?

Należy przypomnieć, że postać Batmana po raz pierwszy pojawiła się już w 1939 roku na łamach "Detective Comics". - Pierwotnie Batman był mścicielem, on się w ogóle nie cackał z kryminalistami, odbierał im życie z łatwością, był takim punisherem. Batman zadebiutował między marcem a kwietniem w 1939 roku - przypomina znawca. - Jego wizerunek zmienił się już w 1940 roku, gdy pojawił się Robin.

Komiksowy kryzys i miękki Batman

Lata 60. były kryzysowym czasem dla komiksów o Batmanie. - Minęła dekada od wprowadzenia "kodu komiksowego" w Ameryce, który oznaczał cenzurę komiksu. W latach 50. w Stanach wybuchła panika obyczajowa związana z tym medium. Zdesperowani rodzice palili komiksy np. na przedmieściach Nowego Jorku. Obawiali się, że czytające je dzieci mogłyby się przemienić w kryminalistów - opowiada gość Kamila Jasieńskiego. - Te wydarzenia bardzo zmiękczyły Batmana. I z takim wizerunkiem bohatera mamy do czynienia w komiksach tego czasu. 


Posłuchaj
14:58 czwórka pierwsze słyszę 15.09.2023 batman 8.16.mp3 O Batmanie opowiada Michał Chudoliński (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

Dzieje popkultury sprawiły, że właśnie na opowieściach o Batmanie, tych narysowanych w latach 60., powstał, kultowy w niektórych środowiskach, serial, który wywołał pierwszą falę batmanii w USA. Zdaniem Michała Chudolińskiego ta ekranizacja też przyprawiła gębę Batmanowi. - Tego świata nie dało się tratować poważnie, zapomniano o korzeniach noir - podkreśla. - To nie był mroczny serial. Wtedy nikt nie wierzył, że Batman może być mroczny. 

Mroczny Batmana - Tim Burton

Powrót do mroku w erze Batmana to dopiero lata 80. - Tim Burton tworzył swoje filmy na bazie popularności komiksów, które były wydawane od 1986 roku i związane z mrocznym wiekiem komiksu, kiedy poddawano rewizji różnego rodzaju superbohaterów - mówi ekspert. - Mówię tu o "Powrocie Mrocznego Rycerza", "Roku pierwszym", "Zabójczym żarcie" i "Azylu Arkham". Te komiksy sprawiły, że został stworzony fundament wizualny pod to, co widzimy na ekranie w filmach Burtona. 

Wiele osób zna filmy o Batmanie. Warto też nadrobić lekturę komiksów. - Najlepiej zacząć od "Roku pierwszego" o początkach krucjaty Batmana, potem sięgnąć po "Powrót Mrocznego Rycerza". Dla mnie to bardzo ważny komiks, na wskroś literacki. Opowiada o Batmanie, starszym człowieku, który próbuje zrobić porządek na świecie, ale ten świat nie za bardzo go chce - mówi gość Kamila Jasieńskiego. - "Zabójczy żart" to najlepsza opowieść o Jokerze, też filozoficzna debata o zasadności kary śmierci. "Azyl Arkham" jest najbardziej psychoanalityczny z tych wszystkich. 


Nieudane Batmany

Batman ma już niemal 80 lat. Przez ten czas powstało mnóstwo produkcji o tym superbohaterze. Nie wszystkie były udane. - Najgorszy Batman to produkcja "Batman i Robin" z 1997 roku. Tu nie chodziło o tworzenie historii, tylko o zarabianie grubych pieniędzy przez wytwórnie zabawek i inny merchandising wokół tego filmu - ocenia ekspert. - Trzeba wspomnieć też o wydarzeniach związanych z filmem "Powrót Batmana" - był on na tyle specyficzny, że w ogóle nie był dla dzieci, był mroczny i podejmował bardzo poważne tematy. Pojawiły się zarzuty dzieci i rodziców. Sponsorzy filmu zdecydowali się zareagować. Przez to producenci zdecydowali się zmienić reżysera. Burton odszedł, a pojawił się Joel Schumacher ("Batman Forever", "Batman i Robin") - dodaje. 

Batman Returns (1992) Official Theatrical Trailer HD/UltimateBatChannel

Niewykluczone, że w najbliższym czasie doczekamy się wersji reżyserskiej filmu "Batman Forever", gdyż ta, która widzieliśmy w kinach, była mocno pocięta, z racji wpływów korporacji. 

Planowano, że Tim Barton stworzy trylogie o Batmanie. Z powyższych przyczyn to się nie udało, jednak pomysły tego reżysera możemy poznać za sprawą kontynuacji komiksowych, które DC Comics wydaje od zeszłego roku. 

Batman w Polsce

Niedawno ukazała się antologia "Batman. Świat". W tym zbiorze zobaczymy Batmana na warszawskiej starówce. - To komiks Tomasza Kołodziejczaka i Piotra Kowalskiego. Autorzy ukazali superbohatera przechadzającego się po Starym Mieście w stolicy. Mówi on o eklektyzmie Warszawy i rozpływa się nad nim - zdradza Michał Chudoliński. - Jeśli zaś chodzi o przyszłość Batmana, to on będzie żył, ale niekoniecznie już w komiksie, a przede wszystkim w grach komputerowych. Ludzie już nie chcą oglądać Batmana, oni chcą Batmanem być. 


***

Tytuł audycji: Pierwsze słyszę

Prowadzący: Kamil Jasieński

Gość: Michał Chudoliński, autor bloga "Gotham w deszczu" 

Data emisji: 15.09.2023

Godzina emisji: 8.16

pj

Czytaj także

"Batman musiał spuścić powietrze i spojrzeć na siebie z dystansu"

Ostatnia aktualizacja: 15.02.2017 14:40
- Po nieudanym eksperymencie pod hasłem "Batman v Superman" straciłem na chwilę zainteresowanie tym bohaterem i jego światem. Nie przypuszałem, że spotka mnie taka miła niepodzianka - mówi batmanolog Bartek Biedrzycki. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Z Gotham do Warszawy. Co Batman robi w stolicy?

Ostatnia aktualizacja: 13.09.2021 11:50
- "Batman: Świat" to wielki międzynarodowy projekt wydawnictwa DC!, który wydaje serie o super bohaterach. Zaprosili do współpracy twórców z 14 krajów i zaproponowali stworzenie krótkich historyjek o przygodach Batmana w krajach ich autorów - mówi Tomasz Kołodziejczak autor scenariusza historii. - Mamy tu więc m.in. Czechy, Turcję, Francję, Hiszpanię, a wśród nich Polskę i Warszawę.
rozwiń zwiń