Jak AI pomaga naukowcom? Starożytne teksty już nie są sekretem?

Sztuczna inteligencja ma szerokie pole do opisu w świecie nauki. Badacze chętnie sięgają po AI, a ta "wypluwa" niezwykłe rozwiązania, oszczędza ich czas. Jest jednak z tym jeden problem.

Sztuczna inteligencja pomogła w odczytaniu treści papirusu spod Wezuwiusza.

Foto: trucic/Shutterstock

• Student z Nebraski przy pomocy sztucznej inteligencji odczytał pierwsze słowo na starożytnym papirusie znalezionym pod Wezuwiuszem. 
• Profesor Krzysztof Jassem, dyrektor Centrum Sztucznej Inteligencji na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu podkreśla, że zastosowano tu sztuczną inteligencję i wysoką technologię. 
• AI pomaga naukowcom w analizie wielu danych. Dzięki czemu Ci mogą skupić się na wyciąganiu wniosków. 
• Problemem pozostaje pytanie o proces działania sztucznej inteligencji. 

Student amerykańskiego uniwersytetu w Nebrasce właśnie wygrał 40 tysięcy dolarów za przełomowe odkrycie w nauce. Przy pomocy sztucznej inteligencji udało mu się odszyfrować pierwsze słowo na starożytnym papirusie znalezionym pod Wezuwiuszem. Przez lata treść tych zapisków była niemożliwa do odczytania. 

AI pomaga naukowcom odszyfrować zwoje spod Wezuwiusza

Wybuch Wezuwiusza sprzed niemal 2000 lat pogrzebał setki zwojów papirusu przechowywanych w Herkulanum. Tych zwojów nie da się rozwinąć. Uruchomiono konkurs Vesuvius Challenge, który ma na celu odszyfrowanie tych źródeł. Dokumenty są niezwykle kruche i niemal niemożliwe do dotknięcia. Student Luke Farritor by poznać fragment tej zagadki zdecydował się na użycie algorytmu AI. 

- Mamy tu do czynienia z czymś na pograniczu sztucznej inteligencji i wysokiej technologii- mówi profesor Krzysztof Jassem, dyrektor Centrum Sztucznej Inteligencji na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

• Z jednej strony chodzi o odczytanie tekstu - to czynność przypisywana ludziom i kiedy robi to komputer mówimy o AI,
• a z drugiej strony chodzi o wyzwane technologiczne, które polega na tym by rozwinąć zwoje pergaminu, które są w stanie nienadającym się do rozwinięcia. To wykonuje się za pomocą komputera. 

Posłuchaj

02:58 czwórka pierwsze słyszę 24.10.2023 ai.mp3 Sztuczna inteligencja pomaga naukowcom (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

AI w badaniach naukowych

Przykład z Nebraski nie jest jedynym przypadkiem, gdy naukowcy korzystają ze sztucznej inteligencji. Dzięki tej technologii badacze mogą korzystać z terabajtów danych, szukać w nich interesujących treści. Niedawno profesor Tomasz Jasiński wpadł na trop Gala Anonima. - Zbadałem 19 tysięcy utworów. 900 tysięcy stron. Gdybym czytał 8 godzin dziennie, razem z sobotami i niedzielami, to by wyszło 32 lata - oblicza profesor. - Program to zrobił w 15 minut. Wykazał, że są tylko dwa teksty napisane tak samo, pod względem rytmicznym - dodaje. 

Czytaj także:

• AI w studenckim życiu. Jak studenci korzystają ze sztucznej inteligencji?

Profesor Jassem działanie sztucznej inteligencji pokazuje na łatwym przykładzie oceny meczu przez dobrego trenera i przez AI. - Co ciekawszego może powiedzieć AI o meczu niż dobry trener? Odpowiedź brzmi - pewnie nic. Tylko sztuczna inteligencja, w czasie, gdy trener analizuje jeden mecz, ona może dokonać setek takich analiz - zwraca uwagę. - Dzięki temu AI wyciąga wnioski na podstawie dużo większej liczby danych. 

Problem z AI

Iwona Christop z Centrum Sztucznej Inteligencji UAM zwraca uwagę na problem związany z AI. - Niestety nie wiemy, jak to się dzieje, że sztuczna inteligencja wie, to co wie - wyjaśnia. - Duże modele, z których my teraz korzystamy, to są takie czarne skrzynki:

• wiemy, co jest na wejściu,
• wiemy, co jest na wyjściu,
• ale nie wiemy, co jest w środku - jak sztuczna inteligencja doszła do takiej decyzji?

***

Tytuł audycji: Pierwsze słyszę

Prowadzący: Kamil Jasieński

Materiał: Szymon Majchrzak 

Data emisji: 24.10.2023

Godzina emisji: 8.43

pj