- Od 2020 roku talerz zdrowego żywienia zastąpił piramidę zdrowego żywienia.
- Talerz zdrowego żywienia został podzielony na trzy części. Największa z nich to warzywa i owoce.
- Połowę talerza zajmują warzywa i owoce. Ćwiartkę - produkty zbożowe, a pozostałą część produkty białkowe.
- Tworząc swoje posiłki, stawiajmy na różnorodność.
- Warto docenić wartości odżywcze nasion roślin strączkowych.
- Talerz zdrowego żywienia mówi też o czarnej liście produktów.
Trzy lata temu, w 2020 roku, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH Państwowy Instytut Badawczy postanowił, że zalecenia zdrowego żywienia powinny doczekać się nowej formy graficznej. Dzięki temu talerz zdrowego żywienia zdetronizował znaną piramidę zdrowego żywienia.
Talerz zdrowego żywienia. Co powinno się na nim znaleźć?
- Na początku była piramida zdrowego żywienia, i to przez wiele lat. To był wzór kompozycji posiłków, tego, jak mamy się odżywiać. Od 2020 roku mamy talerz zdrowego żywienia - mówi Sylwia Pacyna-Szymańska, dietetyk Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej. - Talerz jest bardziej praktyczny, bo każdego dnia każdy z nas stawia talerz przed sobą. Jeśli spojrzymy na zalecenia i nasz talerz, to łatwiej nam będzie to wszystko dostosować. Talerz pokazuje nam proporcje, więc od razu mamy informację, jak komponować te posiłki.
Talerz zdrowego żywienia został podzielony na trzy części:
- największa z nich - połowa talerza - to warzywa i owoce
- ćwiartka to produkty zbożowe pełnoziarniste
- i kolejna ćwiartka to produkty białkowe
- To warzywa i owoce mają dominować w naszej diecie, ponieważ, jak pokazują badania, znacząco zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe, choroby sercowo-naczyniowe czy choroby przewlekłe takie jak cukrzyca i otyłość - mówi rozmówczyni Martyny Ogonek.
Talerz zdrowego żywienia. Postaw na różnorodność
Minimum to 400 gramów warzyw i owoców dziennie. - Ważne jest to, żeby w naszej diecie było więcej warzyw niż owoców i żeby wybierać różnorodnie - podkreśla specjalistka. - Przede wszystkim jedzmy je na surowo, poza sezonem wybierajmy mrożonki. Należy stawiać na różnorodność, bo każdy kolor warzywa czy owocu świadczy o różnej zawartości składników bioaktywnych.
05:12 czwórka pierwsze słyszę 08.11.2023 jedzenie.mp3 Co to jest talerz zdrowego żywienia? (Pierwsze słyszę/Czwórka)
Ćwiartkę talerza zdrowego żywienia stanowią produkty zbożowe pełnoziarniste. Głównie powinny być to kasze, np. bulgur czy gryczana, pełnoziarnista mąka i chleb wypiekany z niej, a także otręby naturalne, płatki, np. owsiane.
Kolejna ćwiartka to produkty białkowe. - Ta grupa jest bardzo różnorodna. To produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego - wyjaśnia dietetyczka. - W przypadku mięsa postawmy na chude produkty - indyka, kurczaka. Tu też zaliczymy jajka. Produkty białkowe to również orzechy czy nasiona roślin strączkowych, które, jak podkreślają autorzy talerza zdrowego żywienia, stanowią świetne źródło białka, a są bardzo niedoceniane przez Polaków - dodaje.
Talerz zdrowego żywienia. Źr. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Siła strączków w naszym jadłospisie
- Chcemy pokazać ze nasiona roślin strączkowych to nie są tylko produkty dla osób na diecie roślinnej - mówi ekspertka. - Regularny dodatek tych nasion roślin strączkowych do naszych posiłków wpływa korzystnie na sytość. Strączki to świetne źródło białka, a także błonnika, co czyni te produkty produktami o wysokim indeksie sytości. Jesteśmy w stanie najeść się nimi naprawdę na długo.
Nasiona roślin strączkowych to świetne źródło:
- żelaza
- magnezu
- wapnia
- potasu
- wielu składników bioaktywnych
- polifenoli, czyli składników, które stanowią parasol ochronny dla naszego zdrowia
- Strączki to nie tylko tofu i smażony falafel. To też soczewica, ciecierzyca w sałatce, burger z fasoli, czerwona soczewica w zupie dyniowej - wymienia Sylwia Pacyna-Szymańska. - Te nasiona posiadają bardzo wysoką wartość odżywczą. Dają wiele możliwości zastosowań.
Czarna lista zdrowego żywienia
Talerz zdrowego żywienia zawiera także zalecenia dotyczące tego, które produkty powinniśmy wyeliminować z naszej diety. Na czarnej liście znalazły się m.in.:
- czerwone mięso
- sól
- fast foody
Szczegóły tej listy, jak i wszelkie inne tajemnice talerza zdrowego żywienia, możemy poznać dokładnie dzięki bezpłatnemu e-bookowi "Wiem, że dobrze jem. Talerz zdrowego żywienia w praktyce", w którym znajdziemy dokładny opis tego, o co chodzi w poszczególnych częściach talerza zdrowego żywienia, jak małymi krokami wprowadzać go do codziennego menu. - Są tam też przepisy na proste posiłki. Zachęcam, by z tego korzystać - mówi przedstawicielka Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.
Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025. Finansowane przez Ministra Zdrowia.
***
Tytuł audycji: Pierwsze słyszę
