Do przygotowania "Rewolucyjnej książki kucharskiej" organizacja Greenpeace zaprosiła dziewiętnaście osób ze świata nauki i aktywizmu. Znajdą się w niej przepisy na kartacze z soczewicą, wegańską carbonarę i wystudzanie wzrostu gospodarczego, można dowiedzieć się, jak zrobić sos z ziemniaka i jak mierzyć rozwój kraju poprzez równy dostęp do usług publicznych. Jest tam też przepis na roślinny rosół, sześciogodzinny dzień pracy i paszteciki z warzywami z rosołu.
To nie jest typowa książka kucharska, choć odnajdujemy w niej gros przepisów na wegańskie dania. Mają nam one pomóc zmienić nawyki, by pomagać planecie.
Poznaj obwarzanek
- Obwarzanek był jedną z inspiracji dla powstania tej książki. Jest on symbolem takiej koncepcji ekonomicznej, która została przedstawiona przez Kate Raworth, a mówi o tym, że sposób, w jaki funkcjonujemy w naszych krajach, powinien mieścić się w granicach obwarzanka - mówi Marta Palińska z Greenpeace. - To, w jaki sposób funkcjonujemy, jakie decyzje podejmujemy, nie powinno wykraczać poza granice wytrzymałości planety, czyli zewnętrzny obwód obwarzanka - dodaje.
16:25 czwórka ratujemy świat 02.12.2022.mp3 O "Rewolucyjnej książce kucharskiej" opowiada Marta Palińska z Greenpeace (Czwórka/Ratujemy świat)
Zgodnie z tą koncepcją nie powinniśmy emitować tak dużo gazów cieplarnianych, bo wychodzimy wtedy poza przyjęte granice, nie powinniśmy tak bardzo przekształcać powierzchni planety, bo to się wiąże z tym, że giną kolejne gatunki roślin i zwierząt. Powinniśmy trochę zwolnić i zmniejszyć naruszanie granic planety, by utrzymać ją w równowadze.
Aby nie wpaść w dziurkę obwarzanka
Zgodnie z przedstawioną teorią nie możemy ingerować poza zewnętrzny obwód obwarzanka, czyli naszej planety, ale też powinniśmy skupiać się na tym, by zaspokajać podstawowe potrzeby, by nikt nie wpadał w dziurkę tego obwarzanka. - To koncepcja o nieprzekraczaniu granic planety i tworzeniu takiej Polski, która jest dobra dla ludzi i dla przyrody, bo też jesteśmy częścią przyrody - mówi gość Marty Hoppe. - Kate Raworth proponuje, by sprawdzać kilka obszarów, które są też celami zrównoważonego rozwoju ONZ:
- czy każdy może być zdrowy i mieć dostęp do służby zdrowia
- czy każdy ma dostęp do mieszkania
- czy wszyscy są równi
- czy każdy ma stabilną pracę i godne wynagrodzenie
To kilka podstawowych rzeczy, do których powinniśmy mieć prawo tylko dlatego, że jesteśmy ludźmi - podkreśla.
Konieczne zmiany
Czytając wymienione punkty, możemy mieć wrażenie, że są one nierealne, utopijne. - Naszym wyznacznikiem nie było to, co jest realne, a co nie, bo wiemy, że to jest po prostu konieczne, jeśli chcemy zachować możliwość życia na naszej planecie - podkreśla gość Czwórki. - Emisje gazów cieplarnianych rosną - musimy je obniżać. Czasu zostało nam niewiele, by wprowadzić najważniejsze zmiany.
Eksperci i ekspertki, którzy wypowiadają się w "Rewolucyjnej książce kucharskiej" mówią o konieczności zmian, ale także pokazują, że w niektórych częściach świata są one już wdrażane. - W czasach kumulujących się kryzysów klimatycznego, ekologicznego, masowego wymierania, potrzebujemy szerokiej palety wskaźników, które pomogą nam nawigować w tym trudnym czasie - mówi ekspertka.
Jednym z obszarów, który powinny objąć zmiany, jest obszar pracy. Postuluje się, że powinniśmy pracować mniej: dwie godziny mniej dziennie lub jeden dzień w tygodniu. - Dzięki takiej zmianie zyskujemy wiele, jest to korzystne także ze względów ekologicznych - mówi Marta Palińska z Greenpeace. - Taki dzień wolny zmniejsza emisję gazów cieplarnianych, nie dojeżdżamy do pracy, nie zużywamy prądu, zyskujemy czas na relacje, na rozmowy, na obcowanie z przyrodą, na gotowanie. Zwalniamy, wywieramy mniejszą presję na środowisko i klimat. To przekłada się też na zdrowie. Nasza planeta zyskuje - dodaje.
Kulinarne przepisy
Jak przystało na książkę kucharską, "Rewolucyjna książka kucharska" też zawiera kilka przepisów, a wśród nich: boczek ze skrobi pszennej, śledź z bakłażana, makaron z sosem bolognese z kalafiora, wegański smalec czy paluszki rybne z soczewicy. - Dziś rolnictwo jest dużym kłopotem, potrzeba dużo miejsca, by wytworzyć rośliny, które możemy jeść. Bardzo dużo miejsca potrzeba na uprawę roślin na paszę dla zwierząt hodowlanych. Przez to wycinane są lub wypalane lasy - wyjaśnia ekspertka. - Rolnictwo sprawia dużo problemów. Przez niszczenie lasów giną gatunki roślin i zwierząt, rdzenne społeczności są wypędzane lub zabijane. Warto zmniejszyć produkcję mięsa. Niestety dziś rolnictwo jest coraz mniej bliskie naturze, a coraz bardziej przypomina fabryki - dodaje.
Gość Czwórki podkreśla jednak, że aby marzenie o lepszej Polsce się ziściło, wcale nie trzeba tak wielu zmian, a wystarczy poprawić to, co już istnieje. Warto zacząć od rozmowy przy wspólnym stole.
***
Tytuł audycji: Ratujemy świat
Prowadzi: Marta Hoppe
Gość: Marta Palińska (Greenpeace)
Data emisji: 02.12.2022
Godz. emisji: 15.15
pj/kor
