Czwórkowa dziennikarka, Martyna Matwiejuk, odwiedziła Wilno w 2018 roku. Szczególnym punktem na mapie tego miasta jest dla niej Republika Zarzecza. - Przekraczamy rzekę, idziemy mostem i wychodzimy z Wilna, wychodzimy z Litwy, a nawet Unii Europejskiej. Wkraczamy do niepodległego minipaństewka, do Republiki Zarzecza - opowiada. - Zarzecze to jest bardzo specyficzna, idealistyczna republika, która proklamowała swoją niepodległość pod koniec lat 90., 1 kwietnia 1998 roku. I data ta nie jest wcale przypadkowa - podkreśla.
Republika Zarzecza, jak każde szanujące się suwerenne państwo, posiada swoją konstytucję, prezydenta, premiera, ministrów, wojsko, walutę, hymn i godło. Przybyłych obowiązuje kontrola graniczna, którą można odbyć w jednej z licznych galerii sztuki.
Czar Zarzecza
Warto znać historię Zarzecza, kiedyś zapomnianej dzielnicy Wilna. Przez swoje położenie geograficzne teren ten był zawsze trochę wykluczony i zaniedbany. Przed II wojną światową zamieszkiwała go głównie ludność żydowska. - Dziś Zarzecze jest pełne hipsterów, artystów i drogich mieszkań - opowiada Martyna Matwiejuk. - Ukuty został nawet termin styl zarzeczański w architekturze, który charakteryzuje się tym, że mieszkania zostawia się samym sobie. Gdy farba zaczyna się łuszczyć, to tak się ją zostawia. Tam im starsze mieszkanie, tym cenniejsze - dodaje.
Spacerując po Zarzeczu, na każdym kroku spotykamy galerie, a w nich nastrojową muzykę, zapalone kadzidła, mnóstwo dywanów, książek, winyli, kaset i rękodzieła lokalnych artystów. Republikę Zarzecza w jednym z rozdziałów swej książki "Tycipaństwa. Księżniczki, bitcoiny i kraje wymyślone" opisał Maciej Grzenkowicz. Szczególną uwagę zwrócił na duchowy wymiar tego państewka.
Co 8. mieszkaniec Zarzecza jest artystą, architektem, grafikiem, malarzem. Zarzeczańska konstytucja została wyryta na metalowych tablicach w 35 językach świata. Jej zapisy są bardzo interesujące, mówią m.in. o tym, że człowiek nie ma prawa do przemocy, a każdy ma prawo do bycia szczęśliwym.
Wilno na kulinarnej mapie
Wilno zajmuje szczególne miejsce w sercu i książkach Zuzy Zak, kucharki, gawędziarki, autorki kulinarnych książek. Jej publikacja "Bursztyn i żyto" opowiada o sztuce kulinarnej wschodniej Europy. - Moja pierwsza książka była o kuchni polskiej. Chciałam zostać w tym rejonie. W Anglii, gdzie mieszkam, mało słyszy się o kuchni wschodnioeuropejskiej, stąd mój wybór - mówi Zuza Zak. - Wilno i kraje bałtyckie mnie zainteresowały, bo moja babcia pochodziła z Wilna. W dzieciństwie dużo o nim słyszałam. Jak pojechałam tam, to się zakochałam, w mieście i regionie - dodaje.
15:27 czwórka światła wielkiego miasta 12.03.2022.mp3 Co zwiedzać i czego spróbować w Wilnie? (Światła wielkiego miasta/Czwórka)
W kuchni wileńskiej znajdziemy mnóstwo produktów, które charakterystyczne są również dla kuchni polskiej. Serki twarogowe, naleśniczki, placki, konfitury dziś nabierają jednak nowej formy. - Ta kuchnia zyskuje nowe życie. Smaki prezentowane są w nowoczesny sposób - zauważa Zuza Zak. - Duże znaczenie w kuchni wileńskiej ma żyto, odnajdujemy je nawet w deserach - dodaje.
Gość Czwórki szczególną uwagę zwraca na smaczki kuchni litewskiej, jak wspomniane żyto, czy np. kiszone pędy czosnku albo szynki przygotowywane w lokalnych restauracjach. Zuza Zak patrzy na Wilno przez pryzmat własnych wspomnień, mówi, że czuć tam wieś i historię.
ZOBACZ WIĘCEJ Podróże z Czwórką <<<
Artystyczne więzienie
Odwiedzający Wilno, opowiadając o swoich wrażeniach z podróży, często wspominają o tym, że to miasto trzeba poczuć. Dziś stolica Litwy żyje sztuką. Kilka lat temu podjęto decyzję, że legendarne więzienie na Łukiszkach zostanie zamknięte, a stare budynki zmienią przeznaczenie. Dziś na dawnym placu do koszykówki dla więźniów jest foodtrackowy ogródek. W salach więziennych funkcjonuje 250 pracowni artystycznych i warsztatów lokalnych twórców. Zorganizowana została scena, na której odbywają się koncerty czy imprezy taneczne. Ciekawostką jest, że miejsce to dostrzeżemy, oglądając najnowszy sezon "Stranger Things".
***
Tytuł audycji: "Światła wielkiego miasta"
Prowadzi: Martyna Matwiejuk
Gość: Zuza Zak (autorka książki "Bursztyn i żyto", kucharka, gawędziarka)
Data emisji: 12.03.2022
